Angst voor de dood
28 Jan, 2021
Door: Anna Kruyswijk-van der Heijden
Aan het begin van ons leven is één ding duidelijk: ooit zal ons leven in een stoffelijke omhulling eindigen, we zullen onherroepelijk doodgaan. Net als alles in de natuur, zichtbaar in de cyclus van de seizoenen. Mensen staan meestal niet dagelijks stil bij de dood, want iedereen leeft alsof hij of zij nooit zal sterven. Pas als er iets gebeurt dat ons met een mogelijk sterven confronteert, zoals een potentieel levensbedreigende ziekte, worden wij herinnerd aan onze sterfelijkheid.
Veel verhalen gaan over het onontkoombaar vluchten voor de dood. Goethe beschrijft het in het prachtige gedicht Erlkönig, als lied op muziek gezet door Franz Schubert. En in het oude verhaal van de Tuinman en de Dood, ontmoet de tuinman de Dood en probeert voor hem te vluchten naar Ispahaan. De Dood had echter de opdracht om de tuinman juist daar te komen halen.
De dood kan welkom zijn. Vroeger werd een longontsteking die bij een oudere tot de dood leidde ‘old man’s best friend’ genoemd, een mooie gelegenheid om eruit te stappen. De infectie die toen nog niet met antibiotica kon worden bestreden, leidde na een dag of zeven tot de zogenaamde ‘crisis’: een omslagpunt waarop de patiënt ofwel overleed ofwel de infectie op eigen kracht te boven kwam.
Een levensbedreigende ziekte zoals kanker jaagt onze doodsangst aan, maar ook lijden in het algemeen doet dit. Lijden door het (komende) verlies van geliefden. Lijden dat gepaard gaat met ouder worden, met het verlies van zelfstandigheid, schoonheid, van status, ons zelfbeeld, kortom van wie we altijd waren en door onszelf en anderen werden gezien. Lijden door afhankelijk worden van anderen, door ziekte, pijn en ongemak. We zijn dit ‘zinloos lijden’ gaan noemen, lijden dat we zelfs onze hond of kat niet zouden aandoen. Het liefst zouden we controle willen hebben over het lijden, en over de dood. En deze wens tot controle gaat twee kanten op.
Lees het gehele artikel vanaf pagina 6 in OrthoFyto 1/21.
Wilt u het gehele artikel als PDF bestand ontvangen? Bestel het dan hier voor € 3,50
Bronvermelding:
1. Jung CG. Archetypen. Lemniscaat 2003. ISBN 9789056373542
2. Kűbler-Ross E. Lessen voor levenden, gesprekken met stervenden. Ambo 2006. ISBN 9789026319648
3. Kűbler-Ross E. Over rouw, de zin van de vijf stadia van rouwverwerking. Ambo 2006. ISBN 9789026319624
4. Wong Mou-lam. De sutra van Hui-Neng. Ankh Hermes 2001. ISBN 9789020219784