De PDS-depressierelatie
28 Jul, 2022
Door Angélique De Beule
Het prikkelbaredarmsyndroom (PDS) wordt volgens Rome IV-criteria gekenmerkt door terugkerende buikpijn – tenminste één dag per week en dit gedurende minimaal drie maanden – plus twee of meer van de volgende klachten: wijziging in de consistentie en/of de frequentie van de ontlasting, alsook het ervaren van pijn hierbij. De relatie met gemoed en gedrag krijgt echter ook steeds meer aandacht.
PDS wordt geclassificeerd als een functionele gastro-intestinale aandoening (FGID): d.w.z. de maag-darmfunctie wordt verstoord zonder dat er enige fysiologische of biochemische afwijking kan worden vastgesteld.1,2 Het ontstaan van functionele gastro-intestinale stoornissen wordt vaak gelinkt aan een verstoorde darmperistaltiek, waardoor de bewegelijkheid van de darm in het geval van diarree te vlug gaat en bij constipatie juist heel langzaam. Ook kan er sprake zijn van viscerale hypersensitiviteit; overmatig gevoelig reageren van het maagdarmstelsel op een normale prikkel.1,2
Bij dergelijke aandoeningen is er een toenemende aandacht voor de manier waarop hersenen en darmen met elkaar communiceren, via de zogenaamde brein-darm-as. Een belangrijke bidirectionele verbinding die er enerzijds voor zorgt dat wat omgaat in het brein (stress, angst, neerslachtigheid) impact heeft op de motiliteit, sensatie en secretie/digestie in de darm. Anderzijds beïnvloeden de darmactiviteit, -samenstelling en productie (B-vitaminen, butyraat) de stemming en het gedrag.1-7
De PDS-depressierelatie werd uitgebreid onderzocht onder leiding van dr. Tatenda A. Mudyanadzo en gepubliceerd in de Journal of Medical Science (2018). Het is een multifactorieel verhaal waarin zowel het immuunsysteem, microbioom als neurale en endocriene factoren een rol spelen. Een samenspel dat uit balans komt door triggers zoals een gastro-intestinale infectie, verhoogde prestatiedruk en langdurige stressperiodes. Zo stuurt het immuunsysteem meer pro-inflammatoire cytokines uit, terwijl de HPA-as simultaan met een toenemende cortisolrespons reageert. Aanhoudende stijging van cortisol en ontstekingen kunnen er op hun beurt (via de IDO-pathway) voor zorgen dat de intestinale serotonineproductie daalt. Wat negatieve gevolgen kan hebben voor zowel de darmbewegelijkheid als het humeur. Een van de redenen waarom mensen met prikkelbare darm én verlaagde serotoninehoeveelheden meer onderhevig zijn aan paniekaanvallen, depressie, slaapproblemen, emo-eten en het veelvuldig grijpen naar suikers.1,3
De multi-directionele visie rond PDS en depressie die hierboven beschreven staat, is meteen een uitnodiging voor arts/therapeut om de hedendaagse symptomatische aanpak te differentiëren naar een meer geïntegreerde zorg. Zo kan serotonine op een natuurlijke manier verhoogd worden door o.a. meditatie, meer blootstelling aan dag/zonlicht, regelmatig bewegen (bijv. 4 x 30 min. zwemmen/week) en het variëren in voeding rijk aan tryptofaan. Denk hierbij aan rundvlees, limabonen, haver, rijst en ggo-vrije maïs en soja. Daarnaast is het belangrijk om in te zetten op meer groenten, fruit en granen zoals psyllium, kiwi of pruimen voor de dagelijkse aanvoer van prebiotische vezels.
Het dagelijks eten van 100 gram yoghurt met levende fermenten zoals L. fermentum en L. plantarum zorgde na een maand voor een verbetering van pijn alsook het verlagen van de fecale calprotectine-waarde, waardoor minder kans op intestinale inflammatie. De stoelgangconsistentie kan worden verbeterd met een gestandaardiseerd artisjokblad-preparaat (Cynara scolymus) van 400 mg. De ernst en frequentie van het discomfort daarentegen kunnen worden gereduceerd met een synergie van pepermunt (Mentha spicata), citroenmelisse (Melissa officinalis) en koriander (Coriandrum sativum).3-7
Bronvermelding:
1. Tatenda A Mudyanadzo et al. Irritable Bowel Syndrome and Depression: A Shared Pathogenesis. Cureus. 2018 Aug; 10(8): e3178.
2. R. van Ginkel et al. Functionele gastro-intestinale ziektebeelden op de kinderleeftijd. I. Chronische buikpijn Ned Tijdschr Geneeskd. 2003;147:1258-64.
3. Khushi Bruta et al. The role of serotonin and diet in the prevalence of irritable bowel syndrome: a systematic review. Translational Medicine Communications volume 6, Article number: 1 (2021).
4. Mendel Friedman. Analysis, Nutrition, and Health Benefits of Tryptophan. Int J Tryptophan Res. 2018; 11: 1178646918802282.
5. Shanalee C James et al. Gut Microbial Metabolites and Biochemical Pathways Involved in Irritable Bowel Syndrome: Effects of Diet and Nutrition on the Microbiome. J Nutr 2020;150:1012–1021.
6. Noorbakhsh H et al. Metabolomics analysis revealed metabolic changes in patients with diarrhea-predominant irritable bowel syndrome and metabolic responses to a synbiotic yogurt intervention. Eur J Nutr 2019;58(8):3109–19.
7. Hamid Reza Bahrami et al. Herbal Medicines for the Management of Irritable Bowel Syndrome: A Systematic Review. Electron Physician. 2016 Aug; 8(8): 2719–2725.