Micronutriënt-deficiënties na een maagverkleining
06 Dec, 2022
Door Angélique De Beule
Naar schatting zal de wereldwijde markt voor bariatrische chirurgie – ook obesitas-chirurgie genaamd – de komende tien jaar een groei kennen van liefst 5.1%! Een veel toegepaste techniek is de Roux-en-Y-maagbypassoperatie met duodenale switch. Hoewel het gewichtsverlies doorgaans spectaculair is, zijn er ook negatieve gevolgen voor de opname en activatie van bepaalde micronutriënten.
Meer en meer ziekenhuizen zijn uitgerust met geavanceerde technieken en implantaten om aan de toenemende vraag van langdurig gewichtsverlies met de minst invasieve ingreep te kunnen voldoen. Van de bariatrische operaties gebeurt 46% in de vorm van een sleeve-gastrectomie-operatie, waarbij 15 tot 25% van het maagvolume blijft behouden. Daarnaast kiest 38% voor een (omkeerbare) maagomleiding door middel van een Roux-en-Y-maagbypassoperatie met duodenale switch. In dit geval wordt een nieuw klein maagreservoir gecreëerd met behulp van nietjes. De twaalfvingerige darm en een deel van de dunne darm worden omgeleid. Een klein percentage van de bariatrische ingrepen wordt nog steeds uitgevoerd met een verstelbare maagband (5%).1,2
Met dergelijke maagingrepen kan men nog slechts een beperkte hoeveelheid voedsel eten, wordt de opname van vetten licht verminderd en bereikt men een sneller verzadigingsgevoel. Hoewel dit een gemiddeld gewichtsverlies betekent van 28,9% – één jaar na de ingreep – kent het ook negatieve gevolgen voor de opname en activatie van bepaalde micronutriënten. Elk onderdeel van de spijsvertering is essentieel voor de goede opname van voedingsstoffen, dus dan is het niet zo verwonderlijk dat het omleiden van de twaalfvingerige darm en het proximale jejunum leidt tot bepaalde vitamine- en mineraaltekorten.2-6
Postoperatief kunnen de reeds obees-gerelateerde deficiënties versterkt worden door de beperkte voedselinname, gewijzigde spijsverteringssituatie en de suboptimale voedingskwaliteit. De meest voorkomende deficiënties – klinisch vastgesteld – zijn de vitamines A, B1, B2, B12, C, D, E, K en de mineralen calcium, ijzer en koper.3-6
Thiaminetekort is één van de meest voorkomende B-vitaminedeficiënties. Binnen een maand na de operatie heeft ongeveer 30% van de patiënten te maken met vitamine B1-tekort. Neuroloog Raul Mandler verklaarde dat z’n team via een MRI-scan kon zien hoe een vitamine B1-malabsorptie kan leiden tot abnormaliteiten in bepaalde hersenregio’s.
In geval van ernstige tekorten kunnen klachten optreden als misselijkheid, vermoeidheid, doofheid, vergeetachtigheid en ataxie (onzekere gang). Beter bekend als de levensbedreigende niet-alcoholafhankelijke Wernicke encefalopathie. Om deze reden adviseert de European Federation of Neurological Societies een postoperatieve monitoring van vitamine B1 gedurende minimaal zes maanden. Dit kan worden aangevuld met orale suppletie (2x 100 mg) of intramusculair/intraveneus (min. 250 mg/dag). Ook andere mogelijke micronutriënttekorten dienen nauwlettend gemonitord te worden. Daarom is het aangewezen om na de operatie – aanvullend op een gezond voedingspatroon – in te zetten op een kwaliteitsvol goed opneembaar multivitamine-mineralenpreparaat.3-6
Verstoorde darmmotiliteit, minder maagzuurafscheiding, onvoldoende pancreasenzym-secretie verhoogt het risico op bacteriële overgroei en hyperpermeabele darm. Vandaar dat mensen die een bariatrische ingreep ondergaan, er goed aan doen om een probioticapreparaat te nemen. Afhankelijk van de microbiële status en de spijsverteringsklachten die ze hebben, kan er ingezet worden op specifieke bifidobacterium- en lactobacillus-stammen. Al dan niet in combinatie met spijsverteringsenzymen helpen ze de gastro-intestinaal gerelateerde levenskwaliteit te verbeteren. Zo dragen ze o.a. bij tot een groter gewichtsverlies, een verlaagde hsCRP-waarde en een betere foliumzuur-, B12- en vitamine D-status. 7-10
Bronvermelding:
1. Research Nester– Healthcare & Pharmaceutica - Blog artikel: Bariatric Surgery Market Segmentation by Procedure - Global Demand Analysis & Opportunity Outlook 2031.
2. Welbourn R. et al. Bariatric Surgery Worldwide: Baseline Demographic Description and One-Year Outcomes from the Fourth IFSO Global Registry Report 2018. Obesity Surgery volume 29, pages782–795 (2019).
3. Saltzman E et al. Nutrient deficiencies after gastric bypass surgery. Annu Rev Nutr . 2013;33:183-203.
4. Lupoli R et al. Bariatric surgery and long-term nutritional issues. World J Diabetes. 2017 Nov 15; 8(11): 464–474.
5. Sema Çalapkorur et al. Vitamin deficiencies and prevention methods after bariatric surgery. Mini-invasive Surg 2020;4:15.
6. Foster D, Falah M, Kadom N, Mandler R. Wernicke encephalopathy after bariatric surgery: losing more than just weight. Neurology. 2005;65(12):1987.
7. Kylie N. Nowicki et al. Bacteria with potential: Improving outcomes through probiotic use following Roux-en-Y gastric bypass. Clinical obesity 2022.
8. Woodard GA et al. Probiotics improve outcomes after Roux-en-Y gastric bypass surgery: a prospective randomized trial. J Gastrointest Surg. 2009 Jul;13(7):1198-204.
9. Jung-Chien Chen et al. Effect of probiotics on postoperative quality of gastric bypass surgeries: a prospective randomized trial. Surg Obes Relat Dis. 2016 Jan;12(1):57-61.
10. Karbaschian Z et al. Probiotic Supplementation in Morbid Obese Patients Undergoing One Anastomosis Gastric Bypass-Mini Gastric Bypass (OAGB-MGB) Surgery: a Randomized, Double-Blind, Placebo-Controlled, Clinical Trial. Obesity Surgery volume 28, pages2874–2885 (2018).