Preventie en reductie van NAFLD
07 Aug, 2023
Door Angélique De Beule
De lever heeft een belangrijke lipide regulerende functie, die verstoord kan worden door onder meer een teveel aan fructose, verzadigde (trans)vetzuren, insuline- en/of leptineresistentie. Bij meer dan 25% van de Europeanen leidt dit tot een niet-alcoholische leververvetting (NAFLD). Wat start met een vrij ‘onschuldige’ niet verontrustende steatose of vetophoping van meer dan 5% in de levercellen. Bij één op de vijf onder hen, induceert de aanhoudende vetaccumulatie multiple ontstekingen (NASH) en hepatocyt-beschadiging met mogelijk leverfibrose en -cirrose als gevolg. Van 2014 tot 2017 steeg het aantal levertransplantaties in Europa ten gevolge van NASH-gerelateerde cirrose met liefst vier procent! Daarnaast is er een sterk verhoogde kans op hart- en vaatziekten, diabetes type II en metabool syndroom.1
NAFLD kan opgemerkt worden aan niet-specifieke symptomen zoals een doffe of scherpe pijn in de bovenbuik, een opgeblazen gevoel, slaapstoornissen en vermoeidheid. Biomarkers die enige indicatie kunnen geven zijn leverenzymen, zoals de verhouding van aspartaat aminotransferase (AST) over alanine aminotransferase (ALT) kleiner dan één, verhoogde alkalische fosfatase (ALP) in combinatie met gamma glutamyltranspeptidase (GGT) en een toenemend urinezuurgehalte.
De leverstijfheid daarentegen kan in beeld gebracht worden d.m.v. magnetische resonantie-elastografie (MRE), een combinatie van MRI met mechanische golven. De gouden standaard echter om te beoordelen of de lever wel degelijk is aangetast door vetstapeling is een leverbiopsie.1,2
Uit meerdere studies is gebleken dat een mediterraan voedingspatroon, rijk aan onverzadigde vetzuren (extra vièrge olijfolie en vis), vezels (groenten, fruit, volwaardige granen, peulvruchten en noten), polyfenolen en carotenoïden de lever optimaal gezond houdt. De onverzadigde voedingsvetzuren kunnen extra worden aangevuld met één tot vier gram omega 3-suppletie. Ze zorgen namelijk voor een betere vetverbranding, insulinegevoeligheid en inflammatiereductie. Daarnaast is er meer aandacht voor de antioxiderende eigenschappen van hydroxytyrosol. Een olijfoliepolyfenol die zowel bij kinderen als volwassenen voor steatosereductie kan zorgen. Twintig gram extra vièrge olijfolie per dag voor volwassenen kan ingezet worden om NAFLD te verminderen. Bij kinderen met leververvetting werd 7,5 mg HXT ingezet samen met 10 mg vitamine E gedurende 4 maanden.3-5
Bij obesitas-gerelateerde NAFLD kan gewichtsverlies een belangrijke strategie zijn in het verbeteren van de leverconditie. In een Zweedse gerandomiseerde gecontroleerde studie werd aangetoond dat zowel het intermitterende caloriebeperkende 5:2-dieet als het koolhydraatarm, vetrijk dieet effectief zijn in het verminderen van lichaamsgewicht en levervetaccumulatie. Bovendien kon de leverelasticiteit alsook het gehalte aan LDL-cholesterol worden verbeterd door het aantal calorieën op twee niet-opeenvolgende dagen te beperken tot 500 à 600 kcal/dag (5:2-dieet). Ook het eetgedrag is hierbij van belang: bewust eten, tijd nemen om voldoende te kauwen (20 – 30 x kauwen/mondvol), vermijden om ‘s nachts te eten dragen bij tot betere verzadiging en mindere energie-inname.6
Polyfenolische verbindingen zoals resveratrol (150 tot 500 mg/dag), curcumine (1000 mg/dag) als catechine (500–1000 mg/dag) zorgen voor een significante verlaging van het levervetgehalte en/of bloedglucosemetabolisme. Mariadistel of Silybum mariamum (94–2100 mg/dag) blijkt bovendien de fibrose en leverstijfheid te verbeteren bij NASH-patiënten. Ook is er meer en meer belangstelling voor Berberine vulgaris omdat het verbetering biedt via verschillende routes. Het kan zowel de oxidatieve stress als ontsteking in de lever remmen, waardoor de progressie van de leverontsteking wordt voorkomen. Het is een alkaloïde met een hoog hypoglycemisch potentieel, dat vergelijkbaar met het medicijn Metformine (via de AMPK-route) NAFLD verlicht en insuline weet te sensibiliseren.7,8
Bronvermelding:
1. Cholongitas E et al. Epidemiology of nonalcoholic fatty liver disease in Europe: a systematic review and meta-analysis. Ann Gastroenterol. 2021; 34(3): 404–414.
2. Rikhi R et al. Work up of fatty liver by primary care physicians, review. Annals of Medicine and Surgery Volume 50, February 2020, Pages 41-48.
3. Berná G.et al. The role of nutrition in non-alcoholic fatty liver disease: Pathophysiology and management. Liver International 20 February 2020.
4. Yasutake K et al. Dietary habits and behaviors associated with nonalcoholic fatty liver disease. World J Gastroenterol. Feb 21, 2014; 20(7): 1756-1767.
5. Nobili V. The Antioxidant Effects of Hydroxytyrosol and Vitamin E on Pediatric Nonalcoholic Fatty Liver Disease, in a Clinical Trial: A New Treatment? Published Online:11 Feb 2019.
6. Holmer M. et al. Treatment of NAFLD with intermittent calorie restriction or low-carb high-fat diet – a randomised controlled trial JHEP Reports. Volume 3, Issue 3, June 2021, 100256.
7. Abenavoli L et al. Dietary Polyphenols and Non-Alcoholic Fatty Liver Disease. Nutrients. 2021 Feb; 13(2): 494.
8. Koperska A. et al. Berberine in Non-Alcoholic Fatty Liver Disease—A Review. Nutrients. 2022 Sep; 14(17): 3459.