Essentiële hypertensie

11 Jun, 2024

Door Roseline Kustner

Let bij cliënten met essentiële hypertensie op een opgeblazen buik, die de ademhaling en hartfunctie kunnen beïnvloeden. Behandel darmproblemen en stress en denk daarbij aan het Roemheld-beeld waarbij darm- en hartklachten elkaar in stand houden. Controleer de waterinname en verminder koffieconsumptie om mineralenverlies te voorkomen. Adviseer elektrolyten- en kaliumrijk voedsel, zoals groentesap zonder fruit.

Crataegus oxyacantha
Meidoorn (Crataegus oxyacantha) vertraagt en versterkt de hartslag en stabiliseert daarmee het hartminuutvolume.⁴ Verder verbetert meidoorn de doorbloeding van het myocard^1,3,4, verbetert het hypertensie^1,3,4 en verlaagt het de perifere vaatweerstand.⁴ Ook is het een prachtig sedativum dat helpt bij sympathische dominantie die een rol speelt bij stressgeïnduceerde hypertensie.⁴ Meidoorn is daarom een mooi constitutiemiddel voor mensen bij wie stress gemakkelijk tot hartkloppingen leidt. Wetenschappelijke studies laten vooral de effectiviteit van meidoorn zien bij hartfalen.¹ Het verbeterende effect van meidoorn op hypertensie berust dan ook hoogstwaarschijnlijk op het verbeteren en stabiliseren van de hartfunctie in combinatie met het rustgevende effect.^1,4

Van de meidoorn worden de verse en gedroogde bladeren, bloesems en bessen gebruikt als infusie, decoctie en vloeibaar extract, en in capsules of tabletten.³ Voor hypertensie wordt aanbevolen om driemaal daags 2 ml vloeibaar extract (1:2) van meidoornbessen of -blad te gebruiken, driemaal daags 2,5 tot 5 ml van een 1:5 tinctuur (blad) of driemaal daags 2,5 ml tot 6 ml van een 1:5 tinctuur (bessen). Hogere doses zijn soms nodig.³ Infusies en decocties worden gemaakt van 1,5 tot 3,5 gram gedroogde bladeren, bloesems of bessen per dag.³ Er is geen restrictie voor langdurig gebruik; adviseer dit kruid minimaal twee maanden in te zetten. Idealiter in combinatie met andere hypotensiva, zoals hartgespan (leonurus cardiaca), viscum album (maretak) en olijfblad.

Magnesium
Magnesium speelt een sleutelrol bij een gezonde bloeddruk via het reguleren van het transmembraantransport van calcium, natrium en kalium en verbeteren van de reactiviteit en tonus van hart en bloedvaten.^1,9,10 Suppletie kan het effect van synthetische antihypertensiva verbeteren.¹ Ik adviseer magnesium bij vrijwel alle cliënten met hypertensie.

Een algemene therapeutische dosis is 400 mg elementair magnesium per dag. Uit onderzoek blijkt dat alle magnesiumverbindingen een normale magnesiumwaarde in stand konden houden in gezonde personen zonder magnesiumtekort. Organische vormen (zoals magnesiumcitraat, -malaat, -bisglycinaat, -tauraat, -gluconaat) worden beter geabsorbeerd dan anorganische vormen, zoals magnesiumoxide.⁷ Zie ook de bijdrage van Han Siem in deze editie.

Olijfblad extract
Olijfblad extract (Olea Europaea) kan zowel de systolische als diastolische bloeddruk effectief verlagen.^11,13 Dit effect wordt voornamelijk toegeschreven aan oleuropeïne (een fenolisch bitterstofglycoside), waarvan wordt verondersteld dat het de bloeddruk verlaagt door bijvoorbeeld het inhiberen van ACE, het blokkeren van calciumkanalen en het aansturen van coronaire en perifere vasodilatatie. Ook de antioxidatieve eigenschappen spelen een rol.^4,11 Tot slot draagt het diuretische effect van de glycolzuren in olijfblad mogelijk bij aan het hypotensieve effect.⁴ Olijfblad heeft daarnaast een breed scala aan antimicrobiële effecten in de darm. Dit maakt olijfblad extract een mooie keuze voor mensen bij wie een Roemheld-beeld bijdraagt aan de hypertensieve status.¹⁴ Inname van tweemaal daags 500 mg extract (waarvan zo’n 104 mg oleuropeïne per 500 mg extract) liet goede resultaten zien.¹²

Eerder verschenen in OrthoFyto over hypertensie:
- Hoge bloeddruk te lijf met stevig sporten – cardioloog Remko Kuipers¹⁵
- Cardiovasculair risicomanagement en voedingssuppletie – apotheker Han Siem¹⁶
- Cardiovasculair risicomanagement en preventie; de nutriënten – apotheker Han Siem¹⁷
De artikelen zijn online beschikbaar voor abonnees na inloggen.

Bronvermelding:
1. Hechtman, L. Clinical Naturopathic Medicine. Elsevier, 2019.
2. Walker AF, et al. Promising hypotensive effect of hawthorn extract: a randomized double-blind pilot study of mild, essential hypertension. Phytother Res. 2002 Feb;16(1):48-54.
3. Mills, S & Bone, K. Principles and Practice of Phytotherapy. Churchill Livingstone, 2000.
4. Verhelst, G. Groot Handboek Geneeskrachtige Planten. BVBA Mannavita, 2006.
5. Walker AF, et al. Hypotensive effects of hawthorn for patients with diabetes taking prescription drugs: a randomised controlled trial. Br J Gen Pract. 2006 Jun;56(527):437-43.
6. www.orthokennis.nl/nutrienten/magnesium, Opgeroepen dd 26-2-2024 16:15 hrs.
7. Pardo M, et al. Bioavailability of magnesium food supplements: A systematic review. Nutrition 2021;89:111294.
8. Weiss D, Brunk D & Goodman D. Scottsdale Magnesium Study: Absorption, Cellular Uptake, and Clinical Effectiveness of a Timed-Release Magnesium Supplement in a Standard Adult Clinical Population. Journal of the American College of Nutrition 2018;37(4);316-327.
9. Kass L, et al. Effect of magnesium supplementation on blood pressure: a meta-analysis. Eur J Clin Nutr 2012;66:411–418.
10. Asbaghi O, et al. The Effects of Magnesium Supplementation on Blood Pressure and Obesity Measure Among Type 2 Diabetes Patient: a Systematic Review and Meta-analysis of Randomized Controlled Trials. Biol Trace Elem Res 12021;99:413–424.
11. Rahimianfar F. The Effect of Olive Leaf Extract on Systolic and Diastolic Blood Pressure in Adults: A Systemic Review and Meta-Analysis. IntechOpen 2022:102769.
12. Perrinjaquet-Moccetti T, et al. Food supplementation with an olive (Olea europaea L.) leaf extract reduces blood pressure in borderline hypertensive monozygotic twins. Phytother Res. 2008;22(9):1239-42.
13. Ismail MA, et al. Olive leaf extract effect on cardiometabolic profile among adults with prehypertension and hypertension: a systematic review and meta-analysis. Peer J 2021;9:e11173.
14. Wood M. The Earthwise Herbal Volume 1. North Atlantic Books, 2008.
15. Kuipers R. Hoge bloeddruk te lijf met stevig sporten. OrthoFyto 2023;4:10.
16. Siem H. Cardiovasculair risicomanagement en voedingssuppletie. OrthoFyto 2023;2:6.
17. Siem H. Cardiovasculair risicomanagement en preventie; de nutriënten. OrthoFyto 2023;3:6.