Overgewicht

18 Feb, 2025

Door Roseline Kustner

Vanzelfsprekend zal een adequate therapie bij overgewicht zich primair richten op de individuele oorzaken (stress, metabole regulatieproblematiek, voeding, leefstijl). Zie hiervoor ook de bijdrage van Karlien Bongers in OrthoFyto 2/17.¹ Supplementen en kruiden met 'overgewicht' als indicatie worden daarom terecht wat sceptisch bekeken. Toch kunnen ze soms een bijdrage leveren aan een passender lichaamsgewicht.

Groene thee
Groene thee is zeer rijk aan looistoffen (tot 24%) en antioxidatieve fenolen, waaronder het bekende ECGC.² Groene thee heeft een breed scala aan ontstekingsremmende en anti-oxidatieve effecten.^2,3 Het verhoogt de vetverbranding^2,4, remt de eetlust enigszins en verhoogt de diurese.^2,3 De combinatie van ontstekingsremming, weefselbescherming en mobilisatie van triglyceriden uit vetcellen ten behoeve van de verbranding, past prachtig bij mensen bij wie een te hoog lichaamsgewicht samenhangt met metabole en inflammatoire ontregeling.^4,5 Groene thee wordt het beste gedronken als thee. Extracten in capsules geven een sterker ontstekingsremmend effect.

Of groene thee bij of juist buiten de maaltijden moeten worden gebruikt, hangt af van de constitutie van de client. Het hoge aandeel looistoffen in groene thee remt namelijk de gastro-intestinale enzymsecreties en de opname van ijzer. De aromatische bitterstoffen kunnen de eetlust echter opwekken en verschillende bronnen spreken elkaar in dit opzicht dan ook tegen.^2,3 Vanwege de verdrogende en verkoelende effecten is frequent gebruik van groene thee minder geschikt voor droge constituties (Vata) en mensen met een zwakke verteringsenergie. Ook de cafeïne kan een Vata-exces vergroten. Te veel ECGC kan op termijn de lever belasten. Drie kopjes per dag als onderdeel van een gezond dieet kunnen bij robuuste constituties echter een prima bijdrage leveren aan een gezonder metabolisme en eetgedrag.

Garcinia cambogia (guttengomboom)
De schil van de Garcinia cambogia-vrucht bevat tot 30% hydroxycitroenzuur (HCA).² HCA beïnvloedt de citroenzuurcyclus dusdanig dat lipogenese wordt verminderd ten behoeve van de omzetting van glucose tot glycogeen.² Garcinia heeft daarnaast een eetlustremmend effect², stimuleert de verzadiging⁶, de vetverbranding^2,7 en ondersteunt de endocriene pancreas.² Garcinia wordt het beste gebruikt als capsule of vloeibaar extract met een dagelijkse inname van zo’n 250 tot 1000 mg HCA per dag. Het wordt 30 tot 60 minuten voorafgaand aan de maaltijd gebruikt of minimaal een uur erna.² Hoewel traditioneel gebruik gedurende duizenden jaren de veiligheid van de vrucht demonstreert², zijn er verschillende casereports van mensen wiens leverenzymen verhoogd waren door gebruik van Garcinia-extracten.⁶ Enige behoedzaamheid is dus geboden.

Berberine
Dit wonderlijke alkaloïd, gewonnen uit het plantengeslacht Berberis, wordt in de volksmond weleens 'natuurlijke metformine' genoemd, vanwege de op metformine gelijkende effecten bij diabetes type 2. Berberine combineert een gunstig veiligheidsprofiel met een indrukwekkende lijst aan therapeutische effecten, waaronder stabilisatie van het darmmicrobioom, ontstekingsremming, immuunmodulatie en stabilisatie van de bloedsuikerstofwisseling.⁸ Dit maakt berberine tot een interessant agens wanneer overgewicht samengaat met het metabool syndroom, dysbiose en inflammatoire metabole ontregeling.⁸ Berberine gecombineerd met bifidobacteriën-bevattende probiotica versterkt het hypoglycemische effect.^9,10 Berberine wordt doorgaans gebruikt in capsules van 500 mg, in een dosering van 1000–1500 mg per dag (verdeeld over 2 à 3 giften).⁸ Wees bedacht op medicijninteracties; berberine beïnvloedt het cytochroom P450-systeem.⁸

Acetyl-L-carnitine
Acetyl-L-carnitine is een semi-essentieel aminozuur met een brede fysiologische functie, dat het transport van (vrije) langeketenvetzuren naar de mitochondriën bevordert en zo de vetverbranding verhoogt. Bij het toenemen van de leeftijd neemt de carnitinestatus vaak af door verminderde endogene productie en resorptie uit voeding. Suppletie met carnitine is vooral voor ouderen en vegetariërs/veganisten een zinvolle aanvulling bij overgewicht.¹¹

Bronvermelding:
1. Bongers K. Eetlust(dys)regulatie bij overgewicht en MetS. OrthoFyto 2017;2.
2. Verhelst G. Groot Handboek Geneeskrachtige Planten. BVBA Mannavita, 2006.
3. Professional monograph on green tea. Natural Medicines Database, opgeroepen dd 14-11-2024.
4. Lin Y, Shi D, Su B, Wei J, Găman MA, et al. The effect of green tea supplementation on obesity: A systematic review and dose-response meta-analysis of randomized controlled trials. Phytother Res. 2020 Oct;34(10):2459-2470.
5. Asbaghi O, Fouladvand F, Gonzalez MJ, Aghamohammadi V, Choghakhori R, et al. Effect of Green Tea on Anthropometric Indices and Body Composition in Patients with Type 2 Diabetes Mellitus: A Systematic Review and Meta-Analysis. Complement Med Res. 2021;28(3):244-251.
6. Professional monograph on Garcinia. Natural Medicines Database, opgeroepen dd 14-11-2024.
7. Golzarand M, Omidian M, Toolabi K. Effect of Garcinia cambogia supplement on obesity indices: A systematic review and dose-response meta-analysis. Complement Ther Med. 2020 Aug;52:102451.
8. Professional monograph on berberine. Natural Medicines Database, opgeroepen dd 14-11-2024.
9. Ming J, Yu X, Xu X, Wang L, Ding C, et al. Effectiveness and safety of Bifidobacterium and berberine in human hyperglycemia and their regulatory effect on the gut microbiota: a multi-center, double-blind, randomized, parallel-controlled study. Genome Med. 2021 Aug 9;13(1):125.
10. Wang S, Ren H, Zhong H, Zhao X, Li C, et al. Combined berberine and probiotic treatment as an effective regimen for improving postprandial hyperlipidemia in type 2 diabetes patients: a double blinded placebo controlled randomized study. Gut Microbes. 2022 Jan-Dec;14(1):2003176.
11. Professional monograph on L-carnitine, Natural Medicines Database, opgeroepen dd 28-11-2024.