RIVM neemt sint-janskruid weer op de korrel
25 May, 2021
Door: drs. Tedje van Asseldonk
In de Nederlandse media was afgelopen maart veel aandacht voor een RIVM-rapport waarin consumenten worden gewaarschuwd voor kruidenpreparaten met sint-janskruid (Hypericum perforatum L.). Volgens het RIVM kunnen die schadelijk zijn voor de gezondheid. Minister Van Ark (VWS) wordt aangeraden om regelgeving op te stellen over het gebruik van sint-janskruid in kruidenpreparaten. Het zou niet de eerste keer zijn dat VWS aanstalten maakt om sint-janskruid als supplement te verbieden.
Het RIVM-rapport over sint-janskruid1 is 152 pagina’s lang, maar brengt voor kruidenexperts feitelijk geen nieuws. Het is een literatuuronderzoek door toxicologen naar toxicologische eigenschappen van sint-janskruid. In elke plant, ook in de meest gezonde groente, zitten actieve stoffen. Daar zitten altijd wel een paar bij die giftig zijn als je ze isoleert en in hoge concentraties toedient. De informatie uit jarenlang volksgebruik en medische toepassingen laat beter zien wat voor risico's er in de praktijk zijn. Alle serieuze kruidenboeken en monografieën meldden al sinds lang de drie aspecten die in het RIVM-rapport centraal staan.
Ten eerste is dat de conclusie dat sint-janskruid, in bepaalde bereidingen, een effectief geneesmiddel is tegen milde tot matige depressie. Het was een van de eerste innovatieve kruidengeneesmiddelen die door het EMA (het Europees Geneesmiddelenbureau) werd geregistreerd als gelijkwaardig aan bestaande reguliere antidepressiva. Het werkingsmechanisme, onder meer MAO-remming, brengt met zich mee dat wie naast sint-janskruid ook reguliere antidepressiva gebruikt, een risico loopt op het serotoninesyndroom.
Het tweede aspect is het feit dat sint-janskruid bepaalde ontgiftigingsmechanismen activeert: lever- en darmenzymen van het CYP450-complex en het transporteiwit P-glycoproteïne. De geneesmiddelspiegel van stoffen die langs deze route worden gemetaboliseerd zal dus dalen bij gelijktijdig gebruik van sint-janskruid. Dit betreft onder meer antivirale middelen, zoals die van AIDS-patiënten, de meeste anticonceptiva, diverse immuun-onderdrukkers en chemotherapeutica. Apothekers werden hierover door hun beroepsvereniging geïnformeerd en waarschuwen bij de medicatiebewaking.2-5
Lees het gehele artikel vanaf pagina 44 in OrthoFyto 3/21.
Wilt u het gehele artikel als PDF bestand ontvangen? Bestel het dan hier voor € 3,50.
Bronvermelding:
1. De Wit L, Jeurissen S, Chen W. Risk assessment of herbal preparations containing St John’s wort. RIVM report 2019-0115. RIVM, Bilthoven, 2021.
2. www.cbg-meb.nl/onderwerpen/medicijninformatie-kruiden/veelgebruikte-kruiden/sint-janskruid
3. www.infofyto.nl / www.fyto.nl
4. https://escop.com/interactions
5. Van de Koppel S en Ekhart C. Meeste klachten over sint-janskruid betreffen supplementen. Pharmaceutisch Weekblad 23/10/2020 p.14-6.
6. Schultz V. Review: Incidence and clinical relevance of the interactions and side effects of Hypericum preparations. Phytomedicine 2001 Mar;8(2):152-60.
7. Schilcher H, Kammerer S, Wegener T. Leitfaden Phytotherapie. Urban&Fisher München, 2007 (3e druk). ISBN 9783437187711
8. An. NVF-nieuws. Ned Tijds Fytoth 2009 (jg 22), nr 2: p. 21-3.
9. Van Asseldonk T. Zijn kruiden in borstvoedingsthee echt gevaarlijk? OrthoFyto, Febr 2021, p. 37-39.
10. Van Ark T. (2020) Aanpak veiligheid voedingssupplementen. Brief aan de Tweede Kamer. Via www.foodlog.nl/artikel/pillen-voor-grotere-borsten-vragen-om-een-kwaliteitskeur-voor-voedingssuppl/ geraadpleegd 4/4/2021.
11. An. KONINKLIJK BESLUIT van 29 AUGUSTUS 1997 betreffende de fabricage van en de handel in voedingsmiddelen die uit planten of uit plantenbereidingen samengesteld zijn of deze bevatten. Via www.health.belgium.be/sites/default/files/uploads/fields/fpshealth_theme_file/consolidated_version_rd_29_august_1997_v10-02-2017_nl_0.pdf geraadpleegd 4/4/2021.
12. NVWA 2019. Factsheet. Plantengifstoffen in sint-janskruid, Inspectieresultaten 2018-2019. 13. EHPA 2021. Proposal on Botanicals Health claims. Geraadpleegd 4/4/2021 via ehpm.org/news/january-2021-ehpm-proposal-on-botanicals-health-claims/