De bijzondere plantenstof berberine

13 Feb, 2025

Door Geert Verhelst

Door een industriële, geraffineerde voeding, gebrek aan lichaamsbeweging en allerlei vormen van fysieke en mentale stress, nemen westerse degeneratieziekten en obesitas in onze samenleving zienderogen toe. Naast een aangepaste levensstijl, kan de plantenstof berberine hierbij vaak een verschil maken. Omdat ze breed op de stofwisseling inwerkt, wordt ze onder meer met succes ingezet bij diabetes type 2, verstoorde bloedvetten, hart- en vaatziekten en overgewicht.

De bijzondere, intens gele plantenstof berberine bepaalt voor een groot deel de werking van planten zoals de zuurbes (Berberis vulgaris), Canadese geelwortel (Hydrastis canadensis), houtkurkuma (Berberis aristata), Chinese gouddraad (Coptis chinensis) en mahonia (Berberis aquifolium). Vooral die eerste twee worden ingezet in de fytotherapie. De zuurbes is een bladverliezende struik tot kleine boom die eivormige, tot 12 mm lange rode vruchten oplevert met een scherp zure smaak. De Canadese geelwortel is een lage, kruidachtige plant, waarvan de horizontale wortelstok met haar talrijke smalle uitlopers wordt ingezet.

Terwijl concentraten of afkooksels van berberinerijke planten in de Chinese en Ayurvedische volksgeneeskunde al lang voor uiteenlopende doeleinden worden toegepast, krijgt de gunstige werking van dit alkaloïde steeds meer wetenschappelijke onderbouwing. Berberine is als ‘pleiotroop’ kruid interessant omdat het via verschillende aangrijpingspunten in het lichaam een ‘systemisch’ effect kan uitoefenen, zowel preventief als bij diverse aandoeningen.

Lees het gehele artikel vanaf pagina 29 in OrthoFyto 1/25.

Wilt u het gehele artikel als PDF bestand ontvangen? Bestel het dan hier voor € 3,50.

Bronvermelding:
1. Lee YS, Kim WS, Kim KH, Yoon MJ, Cho HJ, et al. Berberine, a natural plant product, activates AMP-activated protein kinase with beneficial metabolic effects in diabetic and insulin-resistant states. Diabetes. 2006 Aug;55(8):2256-64.
2. Qin S, Tang H, Li W, Gong Y, Li S, et al. AMPK and its Activator Berberine in the Treatment of Neurodegenerative Diseases. Curr Pharm Des. 2020;26(39):5054-5066.
3. Fan X, Wang J, Hou J, Lin C, Bensoussan A, et al. Berberine alleviates ox-LDL induced inflammatory factors by up-regulation of autophagy via AMPK/mTOR signaling pathway. J Transl Med. 2015 Mar 15;13:92.
4. Trefts E, Shaw RJ. AMPK: restoring metabolic homeostasis over space and time. Mol Cell. 2021 Sep 16;81(18):3677-3690.
5. Liang Y, Xu X, Yin M, Zhang Y, Huang L, et al. Effects of berberine on blood glucose in patients with type 2 diabetes mellitus: a systematic literature review and a meta-analysis. Endocr J. 2019 Jan 28;66(1):51-63.
6. Guo J, Chen H, Zhang X, Lou W, Zhang P, et al. The Effect of Berberine on Metabolic Profiles in Type 2 Diabetic Patients: A Systematic Review and Meta-Analysis of Randomized Controlled Trials. Oxid Med Cell Longev. 2021 Dec 15;2021:2074610.
7. Ye Y, Liu X, Wu N, Han Y, Wang J, et al. Efficacy and Safety of Berberine Alone for Several Metabolic Disorders: A Systematic Review and Meta-Analysis of Randomized Clinical Trials. Front Pharmacol. 2021 Apr 26;12:653887.
8. Lan J, Zhao Y, Dong F, Yan Z, Zheng W, et al. Meta-analysis of the effect and safety of berberine in the treatment of type 2 diabetes mellitus, hyperlipemia and hypertension. J Ethnopharmacol. 2015 Feb 23;161:69-81.
9. Lau CW, Yao XQ, Chen ZY, Ko WH, Huang Y. Cardiovascular actions of berberine. Cardiovasc Drug Rev. 2001 Fall;19(3):234-44.
10. Zhang J, Wang Y, Jiang H, Tao D, Zhao K, et al. Preventive Effect of Berberine on Postoperative Atrial Fibrillation. Circ Arrhythm Electrophysiol. 2022 Oct;15(10):e011160.
11. Zeng XH, Zeng XJ, Li YY. Efficacy and safety of berberine for congestive heart failure secondary to ischemic or idiopathic dilated cardiomyopathy. Am J Cardiol. 2003 Jul 15;92(2):173-6.
12. Marin - NETO, J.A., Maciel, B.C., Secches, A.L. and Gallo, L. (1988). Cardiovascular effects of berberine in patients with severe congestive heart failure. Clin Cardiol, 11: 253-260.
13. Asbaghi O, Ghanbari N, Shekari M, Reiner Ž, Amirani E, et al. The effect of berberine supplementation on obesity parameters, inflammation and liver function enzymes: A systematic review and meta-analysis of randomized controlled trials. Clin Nutr ESPEN. 2020 Aug;38:43-49.
14. Nie Q, Li M, Huang C, Yuan Y, Liang Q, et al. The clinical efficacy and safety of berberine in the treatment of non-alcoholic fatty liver disease: a meta-analysis and systematic review. J Transl Med. 2024 Mar 1;22(1):225.
15. Petrangolini G, et al. Development of an Innovative Berberine Food-Grade Formulation with an Ameliorated Absorption: In Vitro Evidence Confirmed by Healthy Human Volunteers Pharmacokinetic Study. Evidence-Based Complementary and Alternative Medicine 2021:7563889.