Spilanthes oleracea

13 Aug, 2018

Door: Fred Blaauw

Champagneblad, soms abc-kruid of parakers genoemd (Acmella oleracea of Spilanthes oleracea, Spilanthes acmella), is een eenjarige plant. Hij komt oorspronkelijk uit de (sub)tropische zones van Afrika en Brazilië, en wordt tegenwoordig ook vaak gekweekt in Madagaskar. Het geslacht Spilanthes bestaat uit 42 bekende soorten en de literatuur beschrijft dat Spilanthes bij meer dan 60 verschillende aandoeningen wordt ingezet.

De plant bloeit van juni tot oktober en is een goede bodembedekker met vrolijk gele bloemen en een rood hart. Spilanthes bloeit de hele zomer door tot aan de eerste nachtvorst. Het einde van de zomer wordt de gehele plant geoogst, soms ook de wortel. De hoogste concentratie werkzame inhoudsstoffen bevindt zich in de bloemknoppen.

Spilanthes oleracea is binnen de traditionele Indiase geneeskunde een plant met meerdere farmacologische werkingen en heeft uitgesproken weinig bijwerkingen. Wetenschappelijk onderzoek bevestigt de brede farmacologische respons van extracten en geïsoleerde bestanddelen uit de plant, waaronder anticonvulsieve, pijnstillende, ontstekingsremmende, vasodilaterende, diuretische, antimalaria en antiparasitaire effecten.¹ Spilanthes oleracea wordt ook al jarenlang als traditioneel volksgeneesmiddel toegepast om tandpijn, stotteren en stomatitis te genezen.

Omdat malaria veroorzaakt wordt door een spirocheet (parasiet van het genus Plasmodium) en de ziekte van Lyme door de zeer verwante spirocheet Borrelia burgdorferi, wordt Spilanthes steeds meer als een basistherapeuticum ingezet bij de ziekte van Lyme.

Zowel de bladeren als de bloemen zijn eetbaar, hebben een scherpe smaak en veroorzaken een vijf minuten durend verdoofd gevoel, gelijkend op het effect van Nasturtium (waterkers) en Echinacea. Al vroeg ontdekte men eveneens een gunstig effect van Spilanthes bij geïnfecteerde urinewegen. Alfred Vogel leerde de plant kennen tijdens zijn reis door Oost-Afrika en adviseerde het gebruik bij schimmelinfecties op de huid.

De actieve verbinding spilanthol heeft een ontstekingsremmend effect.² Net als de alkylamiden in Echinacea-preparaten kan Spilanthes de expressie van de ontstekingsactivator TNF-α moduleren.³ De flavonoïden in Spilanthes remmen ook ontstekingsverschijnselen, inhiberen COX-1 en COX-2, en remmen de activiteit van acute pro-inflammatoire prostaglandinen.^4,5 De flavonoïden remmen daarnaast de activiteit van stikstofmonoxide (NO/iNOS), pro-inflammatoire interleukinen en cytokinen.⁶ Het alkaloïde spilanthol vertoont een hoge intestinale absorptie evenals een hoge permeatiesnelheid van de bloed-hersenbarrière. Spilanthol (tot 1,25% in de bloem) bezit een krachtig farmacologisch potentieel en heeft een hoge therapeutische waarde.

1. Hossain MM, Ahamed SK, Dewan SM, Hassan MM, Istiaq A, Islam MS, Moghal MM. In vivo antipyretic, antiemetic, in vitro membrane stabilization, antimicrobial, and cytotoxic activities of different extracts from Spilanthes paniculata leaves. Biol Res. 2014 Sep 18;47:45.
2. Raduner S., Majewska A., Chen J.Z., Xie X.Q., Hamon J., Falle, B., … Gertsch J. (2006). Alkylamides from Echinacea are a new class of cannabinomimetics. Cannabinoid type 2 receptor-dependent and -independent immunomodulatory effects. The Journal of Biological Chemistry, 281(20), 14192–206.
3. Gertsch J., Schoop R., Kuenzle U., & Suter A. (2004). Echinacea alkylamides modulate TNF-α gene expression via cannabinoid receptor CB2 and multiple signal transduction pathways. FEBS Letters, 577(3), 563–569.
4. Chakraborty A., Devi B.R.K., Sanjebam R., Khumbong S., & Thokchom I. S. (2010). Preliminary studies on local anesthetic and antipyretic activities of Spilanthes acmella Murr. in experimental animal models. Indian Journal of Pharmacology, 42(5), 277–9.
5. Wu L.C., Fan N.C., Lin M.H., Chu I.R., Huang S.J., Hu C.Y., & Han S.Y. (2008). Anti-inflammatory effect of spilanthol from Spilanthes acmella on murine macrophage by down-regulating LPS-induced inflammatory mediators. Journal of Agricultural and Food Chemistry, 56(7), 2341–9.
6. Rani S., & Murty S. (2009). Antifungal potential of flower head extract of Spilanthes acmella Linn. African Journal of Biomedical Research. 9(1). African Journal of Biomedical Research
7. P. Ekanem, M. Wang, J. E. Simon, and D. A. Moreno. Antiobesity properties of two African plants (Afromomum meleguetta and Spilanthes acmella) by pancreatic lipase inhibition. Phytotherapy Research, vol. 21, no. 12, pp. 1253–1255, 2007.
8. Suthikrai, R. Jintana, S. Sophan, S. Usawang, and R. Hengtakulsin. The study on testosterone progesterone & oestradiol 17B levels in weeds from pasture. Thailand Journal of Toxicology, vol. 25, no. 2, p. 183, 2010.
9. Ponpornpisit, N. Pirarat, W. Suthikrai, and A. Binwihok. Toxicity test kameng (Eclipta prostrate linn) & Kradhuawean (Spilanthes acmella linn. Murr.) to early stage of zebrafish (Danio rerio). Thailand Journal of Veterinary Medicine, vol. 41, no. 4, pp. 543–547, 2011.
10. J. O. Jondiko. A mosquito larvicide in Spilanthes mauritiana. Phytochemistry, vol. 25, no. 10, pp. 2289–2290, 1986.
11. A. Kadir, M. B. Zakaria, A. A. Kechil, and M. S. Azirun. Toxicity and electrophysiological effects of Spilanthes acmella Murr. Pesticide Science, vol. 25, no. 4, pp. 329–335, 1989.
12. Davis B, Davis K, Bigelow S, Healey P. The effect of toothpicks containing flavoring and flavoring plus jambu extract (spilanthol) to promote salivation in patients -diagnosed with opioid-induced dry mouth (xerostomia). J Opioid Manag. 2017 Sep/Oct;13(5):335-340.
13. Sathyaprasad, S, Jose, BK, Chandra, HS. Antimicrobial and antifungal efficacy of Spilanthes acmella as an intracanal medicament in comparison to calcium hydroxide: An in vitro study. Indian J Dent Res. 2015 Sep-Oct;26(5):528-32.
14. Brenner GM, Stevens CW. Drugs for pain, inflammation, and arthritic disorders. In: Brenner GM, Stevens CW, editors. Pharmacology. 2nd. Philadelphia, PA: Saunders; 2010. pp. 336–337.
15. Vanamala U, Elumalai A, Eswaraiah MC, Shaik A. An updated review on diuretic plants. 2012. Int J Pharm Biol Arch. 2012;3:29–31.
16. D. Ratnasooriya, K. P. P. Pieris, U. Samaratunga, and J. R. A. C. Jayakody. Diuretic activity of Spilanthes acmella flowers in rats. Journal of Ethnopharmacology, vol. 91, no. 2-3, pp. 317–320, 2004.
17. Prachayasittikul V., Prachayasittikul S., Ruchirawat S., & Prachayasittikul V. (2013). High therapeutic potential of Spilanthes acmella: A review. EXCLI Journal, 12, 291–312. Retrieved from
18. Wongsawatkul, S. Prachayasittikul, C. Isarankura-Na-Ayudhya, J. Satayavivad, S. Ruchirawat, and V. Prachayasittikul. Vasorelaxant and antioxidant activities of Spilanthes acmella Murr. International Journal of Molecular Sciences, vol. 9, no. 12, pp. 2724–2744, 2008.
19. Navarro-González I, González-Barrio R, García-Valverde V3, Bautista-Ortín AB, Periago. Nutritional composition and antioxidant capacity in edible flowers: characterisation of phenolic compounds by HPLC-DAD-ESI/MSn. Int J Mol Sci. 2014 Dec 31;16(1):805-22.
20. Wu LC, Fan NC, Lin MH, Chu IR, Huang SJ, Hu CY, et al.(2008). Antiinflammatory effect of spilanthol from Spilanthes acmella on murine macrophage by down-regulating LPS-induced inflammatory mediators. J Agric Food Chem. 2008;56:2341–2349.
21. Suwanjang W, Khongniam B, Srisung S, Prachayasittikul S, Prachayasittikul V. (2017). Neuroprotective effect of Spilanthes acmella Murr. on pesticide-induced neuronal cells death. Asian Pac J Trop Med. 2017 Jan;10(1):35-41. Epub 2016 Dec 27.
22. Sharma, V. Kumar, R. S. Rattan, N. Kumar, and B. Singh. Insecticidal toxicity of Spilanthol from Spilanthes acmella Murr. against Plutella xylostella. American Journal of Plant Sciences, vol. 3, pp. 1568–1572, 2012.
23. A. Kadir, M. B. Zakaria, A. A. Kechil, and M. S. Azirun. Toxicity and electrophysiological effects of Spilanthes acmella Murr. Pesticide Science, vol. 25, no. 4, pp. 329–335, 1989.
24. Sharma V., Boonen J., Chauhan N. S., Thakur M., De Spiegeleer B., & Dixit V. K. (2011). Spilanthes acmella ethanolic flower extract: LC–MS alkylamide profiling and its effects on sexual behavior in male rats. Phytomedicine, 18(13), 1161–1169.
25. Feng J, Zhang S, Shi W1, Zubcevik N, Miklossy J, Zhang Y. Selective Essential Oils from Spice or Culinary Herbs Have High Activity against Stationary Phase and Biofilm Borrelia burgdorferi. Front Med (Lausanne). Oct 11;4:169. eCollection 2017.