Het microbioom beïnvloedt hersenfuncties

12 Aug, 2019

Door: Els Smits

De darm-hersenas verbindt perifere darmfuncties met de cognitieve en emotionele centra in het brein. Ook het darmmicrobioom blijkt nu een belangrijke invloed heeft op de communicatie in de darm-hersenas te hebben. Een veranderde samenstelling van het darmmicrobioom kan resulteren in de ontwikkeling of opvlammingen van mentale stoornissen. Zo hebben antibiotica een lange lijst van psychiatrische bijwerkingen. Kennis van de invloed van het darmmicrobioom op de mentale gezondheid kan mogelijk ingezet worden ter verbetering van het psychische welzijn.¹

De darm-hersenas is geen orgaan of specifiek systeem, maar een term die staat voor de biochemische signalering tussen het centrale zenuwstelsel en het maagdarmstelsel, met inbegrip van de invloed van het darmmicrobioom. Naast de darmen en het daarin levende microbioom zijn het centrale zenuwstelsel, het endocriene stelsel (denk aan de HPA-as) en het enterische zenuwstelsel betrokken bij de darm-hersenas.
De darm-hersenas vormt daarmee een complex communicatie- en interactiestelsel dat bijdraagt aan een juiste coördinatie en onderhoud van de gastro-intestinale functie en feedback vanuit de darm toestaat. De darm-hersenas ondersteunt en beïnvloedt de stemming, het cognitief functioneren en gemotiveerd gedrag. Een dysbiose in de darm kan de hersenfunctie beïnvloeden en tot de ontwikkeling van psychiatrische stoornissen als depressie, schizofrenie en de ziekte van Parkinson leiden.

Dit kwam aan het licht door een toenemend aantal gevallen van comorbiditeit van psychiatrische en maagdarmaandoeningen. Volgens een studie heeft meer dan de helft van de mensen met prikkelbaredarmsyndroom ook te kampen met stemmingsstoornissen. Bovendien kunnen verschillende pathogene, commensale en probiotische microben in het maagdarmstelsel het signaleringsproces van het centrale zenuwstelsel en neurale reactiepaden activeren. De kans is reëel dat ze daarmee bijdragen aan de ontwikkeling van psychische aandoeningen zoals depressie en angststoornissen. Ook Lactobacillus rhamnosus, Helicobacter pylori, L. paracasei, Pseudomonas, E. coli en B. longum zijn genoemd bij de bestudering van interacties tussen centraal zenuwstelsel en darmen.

1. Arneth, B. M. (2018). Gut–brain axis biochemical signalling from the gastrointestinal tract to the central nervous system: gut dysbiosis and altered brain function. Postgraduate Medical Journal, 94(1114), 446–452. Belangrijke referenties uit de review: Rogers GB, Keating DJ, Young RL, et al. From gut dysbiosis to altered brain function and mental illness: mechanisms and pathways. Molecular Psychiatry 2016;21:738–48. Mayer EA, Savidge T, Shulman RJ. Brain-gut microbiome interactions and functional bowel disorders. Gastroenterology 2014;146:1500–512. Is 11 Sampson TR, Mazmanian SK. Control of brain development, function, and behaviour by the microbiome. Cell Host & Microbe 2015;17:565–76. Is 21 Saulnier DM, Ringel Y, Heyman MB, et al. The intestinal microbiome, probiotics and prebiotics in neurogastroenterology. Gut Microbes 2013;4:17–27. Is 22 Foster, JA, Neufeld, KM. Gut–brain axis: how the microbiome influences anxiety and depression. Trends in Neurosciences 2013;36:305–14. Is 27