Co-enzym Q10 en reguliere medicatie

02 Dec, 2019

Door Han Siem

Co-enzym Q10 wordt veel voorgeschreven in onze praktijk en vaak toegepast bij oudere patiënten met co-morbiditeit. Het zijn patiënten die over het algemeen ingesteld zijn op meerdere reguliere geneesmiddelen. In hoeverre is dit veilig en kan er synergie en extra ondersteuning worden geboden?

In verschillende cellen, met name die van organen die veel energie verbruiken – wordt co-enzym Q10 aangetroffen. De stof is vetoplosbaar (lipofiel) en wordt ook wel ubiquinon genoemd wat staat voor ‘overal aanwezig’. Er zijn twee vormen van: het inactieve (geoxideerde) ubiquinon en het actieve (gereduceerde) ubiquinol. Die laatste heeft antioxidant-activiteit en wordt na verbruik omgezet in ubiquinon, dat vervolgens weer gerecycled wordt tot ubiquinol. Als het lichaam veel (oxidatieve) stress ervaart is het minder in staat om de inactieve vorm om te zetten in de actieve vorm. Om welk percentage het dan gaat is niet bekend, maar verschilt per individu.
Ubiquinon uit voedingssupplementen wordt, vergeleken met ubiquinol, slecht opgenomen. Door verschillende productiemethoden (geëmulgeerd ubiquinon, ubiquinon in oliebasis, liposoomvorm of nanopartikels) kan de absorptie van ubiquinon worden verbeterd. Beter is echter om te kiezen voor een supplement met ubiquinol.

Zonder co-enzym Q10, ook kortweg Q10 genoemd, is er geen energievorming mogelijk en sterft de cel. Het is een krachtige antioxidant die zorgt voor het soepel houden van cellulaire membranen en lipidenperoxidatie voorkomt. Daarnaast fungeert het als cofactor in de oxidatieve fosforylering in de mitochondriën en is het essentieel voor de vitaliteit van de weefsels en organen. Oraal wordt het als supplement onder andere toegepast bij cardiovasculaire aandoeningen, hartfalen, angina pectoris, diabetes en metabool syndroom, hypertensie, hyperlipidemie, atherosclerose, hartritmestoornissen, prostaatkanker, bipolaire stoornissen, de ziekte van Parkinson, moeheid-gerelateerde klachten, ziekte van Lyme, migraine, statine-gerelateerde myopathie, fibromyalgie, MS, Alzheimer, COPD.¹ Kortom; een zeer breed toepassingsgebied en juist patiënten met dit type ziekten gebruiken doorgaans meerdere reguliere geneesmiddelen.

1. Coenzyme Q10 The Natural Standard
2. Shults et al. Effects of coenzyme Q10 in early Parkinson. Arch Neurology 2002;59 (10):1523;1541-50
3. Hathcock et al. Risk assessment for Q10. Regul Toxicol Pharmacol. 2006;45 (3):282-8
4. Ferrant et al. Tolerance of highdose Q10. Neurology 2005;65(11):1834-6
5. Elshershari H, Ozer S, Ozkutlu S, Ozme S. Potential usefulness of coenzyme Q10 in the treatment of idiopathic dilated cardiomyopathy in children. Int J Cardiol 2003;88:101-2
6. Soongswang J, Sangtawesin C, Durongpisitkul K, et al. The effect of coenzyme Q10 on idiopathic chronic dilated cardiomyopathy in children. Pediatr Cardiol 2005;26:361-6
7. Hershey AD, Powers SW, Vockell AB, et al. Coenzyme Q10 deficiency and response to supplementation in pediatric and adolescent Migraine. Headache 2007;47:73-80
8. Fuke C, Krikorian SA, Couris RR. Coenzyme Q10: A review of essential functions and clinical trials. US Pharm 2000;25:28-41.
9. Emmanuele V, López LC, Berardo A, et al. Heterogeneity of coenzyme Q10 deficiency: patient study and literature review. Arch Neurol. 2012;69(8):978-83
10. Qu H, Meng YY, Chai H, Liang F, Zhang JY, Gao ZY, Shi DZ. The effect of statin treatment on circulating coenzyme Q10 concentrations: an updated meta-analysis of randomized controlled trials. Eur J Med Res. 2018 Nov 10;23(1):57. doi: 10.1186/s40001-018-0353-6.
11. Rundek et al. Atrorvastatine decreases the Q10 level. Arch Neurol. 2004’61(6):889-92
12. Ghirlanda G, Oradei A, Manto A, et al. Evidence of plasma CoQ10-lowering effect by HMG-CoA reductase inhibitors: A double blind, placebo-controlled study. J Clin Pharmacol 1993;33:226-9
13. Laaksonen R, Jokelainen K, Sahi T, et al. Decreases in serum ubiquinone concentrations do not result in reduced levels in muscle tissue during short-term simvastatin treatment in humans. Clin Pharmacol Ther 1995;57:62-6
14. Zaleski, A. L., Taylor, B. A., & Thompson, P. D. (2018, July 1). Coenzyme Q10 as Treatment for Statin-Associated Muscle Symptoms-A Good Idea, but…. Advances in Nutrition (Bethesda, Md.). NLM (Medline).
15. Thompson PD, Clarkson P, Karas RH. Statin-associated myopathy. JAMA 2003;289:1681-90
16. Pruyssers, A Coenzym Q10 en statins 2 Geraadpleegd via vita-info.nl
17. Jacobson TA. Toward ‘pain-free’ statin prescribing: clinical algorithm for diagnosis and management of myalgia. Mayo Clin Proc. 2008;83:687-700.
18. Schaars CF, Stalenhoef AF. Effects of ubiquinone (coenzyme Q10) on myopathy in statin users. Curr Opin Lipidol. 2008;19:553-7.
19. Ahmed W1, Khan N, Glueck CJ, Pandey S, Wang P, Goldenberg N, Uppal M, Khanal S. Low serum 25 (OH) vitamin D levels (<32 ng/mL) are associated with reversible myositis-myalgia in statin-treated patients Transl Res. 2009 Jan;153(1):11-6.
20. Gvozdjakova et al. Q10 supplementation reduces corticosteroid dosage in patients with astma. Biofactors.2005;25(1-4):235-40
21. Spigset O. Reduced effect of warfarin caused by ubidecarenone. Lancet 1994;334:1372-3
22. Heck AM, DeWitt BA, Lukes AL. Potential interactions between alternative therapies and warfarin. Am J Health Syst Pharm 2000;57:1221-7.
23. Portakal O, Ozkaya O, Erden Inal M, et al. Coenzyme Q10 concentrations and antioxidant status in tissues of breast cancer patients. Clin Biochem 2000;33:279-84.
24. Lund EL, Quistorff B, Spang-Thomsen M, Kristjansen PE. Effect of radiation therapy on small-cell lung cancer is reduced by ubiquinone intake. Folia Microbiol (Praha) 1998;43:505-6
25. Langsjoen P, Willis R, Folkers K. Treatment of essential hypertension with coenzyme Q10. Mol Aspects Med 1994;S265-72
26. Ho MJ, Bellusci A, Wright JM. Blood pressure lowering efficacy of coenzyme Q10 for primary hypertension (review). Cochrane Database Syst Rev 2009;(4):CD007435
27. Zlatohlavek L et al. The effect of coenzyme Q10 in statin myopathy. Neuroendocrinol Lett. 2012;33(S2):98-101.