Schildkliermedicatie en suppletie
06 Apr, 2022
Door Han Siem
Hoe komt het dat reguliere schildkliermedicatie niet altijd de ideale oplossing biedt voor de patiënt? En zijn er dan mogelijkheden om te suppleren? In deze bijdrage bezien we of suppleren veilig kan en of er ongewenste bijwerkingen kunnen optreden. Het blijkt dat lang niet altijd medicatie en/of suppletie nodig is. En suppleren is zeker uit den boze in de fase dat een patiënt wordt ingesteld.
In onze praktijk krijgen we regelmatig de vraag of supplementen zoals L-tyrosine en ashwaganda mogen worden ingezet bij schildklierpatiënten. Vaak zijn patiënten ingesteld op het thyreomimeticum levothyroxine (merknaam Thyrax) maar voelen ze zich toch niet in balans. Door productieproblemen was Thyrax langere tijd niet leverbaar en ruim 300.000 gebruikers moesten noodgedwongen overstappen op merkloos levothyroxine.1 Dit gaf veel bijwerkingen; een belangrijke reden daarvoor is de zeer smalle therapeutische breedte van dit medicijn.
Levothyroxine wordt gedoseerd in microgrammen en iedere minimale afwijking in de dosering kan effect hebben op de werking van de schildklier. Optimaal instellen op schildklierhormoon is maatwerk en kost tijd en geduld. Het doel is te komen tot de best mogelijke dosering. En een zo goed mogelijke kwaliteit van leven. Dus meer dan alleen ‘goede bloedwaarden’. Een niet goed ingestelde patiënt kan bijwerkingen hebben zoals tremor, nervositeit, slapeloosheid, hoofdpijn, hartritmestoornissen, braken, koorts.
De schildklier neemt jodide op uit het plasma, concentreert het en bouwt het via een aantal tussenstappen in tyrosinemoleculen in, waarna koppeling van twee moleculen plaatsvindt. Het resultaat wordt door binding aan globuline vervolgens in de schildklier opgeslagen als thyroglobuline. De synthese en afgifte van schildklierhormoon wordt gereguleerd vanuit de hypothalamus en de hypofyse. De schildklierhormonen zijn: het biologisch actieve tri-joodthyronine (T3) en het overwegend inactieve prohormoon tetrajoodthyronine (T4) of thyroxine. Er bestaat een negatieve terugkoppeling van schildklierhormoon (vnl. T3) op de afgifte van TSH (thyreoïdstimulerend hormoon) uit de hypofyse. Hierdoor ontstaat een zeker evenwicht. Een deel van het T4 in het bloed wordt in de perifere weefsels in T3 omgezet. Van alle in het lichaam aanwezige T3 is twintig procent rechtstreeks uit de schildklier afkomstig, terwijl de overige tachtig procent door dejodering uit T4 ontstaat. De halfwaardetijd in het plasma van T4 is circa zes à zeven dagen, die van T3 circa één dag. De omzetting van inactief T4 naar actief T3 vindt plaats in de lever.
Lees het gehele artikel vanaf pagina 10 in OrthoFyto 2/22.
Wilt u het gehele artikel als PDF bestand ontvangen? Bestel het dan hier voor € 3,50.
Bronvermelding
1. Schildkliermedicijn Thyrax nog niet leverbaar. (augustus 2016). Geraadpleegd op 14 februari 2022 via radar.avrotros.nl/nieuws
2. Laboratoriumdiagnostiek Schildklieraandoeningen. (LESA) NHG standaard 2012. Geraadpleegd op 14 februari 2022 via www.nhg.org
3. USDA\'s National Nutrient Database for Standard Reference, 23rd edition. Geraadpleegd op 14 februari 2022 via data.nal.usda.gov
4. Rasmussen, D. Ishizuka, B., Quigley, M. E., and Yen, S. Effects of tyrosine and tryptophan ingestion on plasma catecholamine and 3,4-dihydroxyphenylacetic acid concentrations. J.Clin.Endocrinol. Metab 1983;57(4):760-763.
5. Reinstein, D. K., Lehnert, H., and Wurtman, R. J. Dietary tyrosine suppresses the rise in plasma corticosterone following acute stress in rats. Life Sci. 12-9-1985;37(23):2157-2163.
6. van Spronsen FJ, van Rijn M, Bekhof J. Fenylketonurie: tyrosinesuppletie in fenylalanine-beperkte diëten. Am J Clin Nutr 2001; 73: 153-7.
7. Han Siem. Ashwaganda. Orthofyto juni 2017;6,7.
8. Panda, S. & Kar, A. (1998). Changes in thyroid hormone concentrations after administration of ashwagandha root extract to adult male mice. The Journal of Pharmacy and Pharmacology, 50(9), 1065–1068.
9. Sharma AK, Basu I, Singh S. Efficacy and safety of Ashwagandha root extract in subclinical hypothyroid patients: a double-blind, randomized placebo-controlled trial. J Altern Complement Med. 2018 Mar;24(3):243-248.
10. Liontiris MI, Mazokopakis EE. A concise review of Hashimoto thyroiditis (HT) and the importance of iodine, selenium, vitamin D and gluten on the autoimmunity and dietary management of HT patients. Points that need more investigation. Hell J Nucl Med. 2017 Jan-Apr;20(1):51-56.
11. Sterling JB, Heymann WR. Potassium iodide in dermatology: a 19th century drug for the 21st century-uses, pharmacology, adverse effects, and contraindications. J Am Acad Dermatol 2000;43:691-7.
12. Inname selenium. RIVM Geraadpleegd op 14 februari 2022 via www.wateetnederland.nl/resultaten/vitamines-en-mineralen/inname/selenium
13. Hoeveel spoorelementen hebt u nodig? Nieuwe aanbevelingen van de Hoge Gezondheidsraad. (februari 2019) Geraadpleegd op 14 februari 2022 via www.gezondheid.be
14. Loon JW van , Ooik A van , Ritsema R. 24-hours total diet study 1994 - intake of selenium. RIVM Report 515004002, 30-06-1996.
15. Schiavon R, Freeman GE, Guidi GC, et al. Selenium enhances prostacyclin production by cultured endothelial cells: possible explanation for increased bleeding times in volunteers taking selenium as a dietary supplement. Thromb Res 1984;34:389-96.
16. Steenackers, Corbeels K, Matthys C. Jodium, moeten we ons zorgen maken? Nutrinews 2018 nr 4 p1-8.