Alcoholzucht, craving en het darmmicrobioom
06 Oct, 2022
Door Fleur Kortekaas
De Universiteit van Leuven, afdeling psychiatrie, is de plek waar het Gut2Brainonderzoek plaatsvindt. Jaren geleden – de eerste publicatie over dit thema stamt uit 2014 – suggereerde de onderzoeksgroep van prof. Philippe de Timary al dat het verlangen naar alcohol ook vanuit de darm zou kunnen plaatsvinden.
Troubles liés à l’usage d’alcool: et si l’addiction trouvait son origine dans l’intestin? zo vroegen De Timary en zijn onderzoeksteam zich destijds in een publicatie af.1 Ofwel: is het darmmicrobioom betrokken bij de ontwikkeling van een alcoholverslaving? Voortbordurend op deze theorie is inmiddels begin dit jaar de eerste verkennende klinische studie naar het gebruik van de prebiotische vezel inuline bij alcoholabusum gepubliceerd. Hoe reageren alcoholisten die een alcoholdetoxprogramma vanuit het ziekenhuis in Brussel startten en aanvullend inuline gebruiken?2
Om heel kort te zijn: patiënten reageerden goed. Deze RCT-studie omvatte vijftig patiënten met problematisch alcoholgebruik die stopten met alcohol. Het ontwenningsprogramma van het Saint-Luc academische ziekenhuis te Brussel begeleidde hen gedurende drie weken. Eerst een week in het ziekenhuis, dan een week thuis en vervolgens weer een week in het ziekenhuis. Als een alcoholist stopt met drinken, ontstaat soms wel binnen een dag het alcoholonthoudingssyndroom. De verschijnselen zijn afhankelijk van de ernst van het syndroom. Bij lichte mate is er slapeloosheid en geïrriteerdheid; ernstige alcoholontwenningsverschijnselen kunnen gepaard gaan met hallucinaties/delieren of insulten.3 Dit vraagt om specialistische medische begeleiding.3
De deelnemers aan het Leuvense alcoholdetoxprogramma ontvingen gedurende negentien dagen aanvullend op het programma dagelijks een inuline-supplement of een placebo in poedervorm (maltodextrine). Voor en na de ontwenningskuur werden biologische metingen – fecale microbiële 16S rDNA sequencing, serumbiologie – uitgevoerd, de voedselinname en gastro-intestinale tolerantie gemeten en gevalideerde psychologische vragenlijsten voorgelegd.
Een interessante bevinding was dat alleen de 25 patiënten behandeld met inuline een significante verbetering vertoonden van het sociale vermogen. Ook werd alleen bij de inulinegroep een verhoogde serumspiegel van brain-derived neurotrophic factor gemeten. Deze BDNF is een belangrijke stof voor het overleven van neuronen. ‘Zelfs één glas alcohol per dag tast de hersenen aan’, vertelt Philippe de Timary, dus juist deze toename in hersenbeschermend BDNF door inulinesuppletie is een bemoedigend resultaat.
Lees het gehele artikel vanaf pagina 24 in OrthoFyto 5/22.
Wilt u het gehele artikel als PDF bestand ontvangen? Bestel het dan hier voor € 3,50.
Bronvermelding:
1. Leclercq, S., Amadieu, C., Stärkel, P., de Timary, P., & Delzenne, N. (2019). Troubles liés à l’usage d’alcool : et si l’addiction trouvait son origine dans l’intestin ? [What is the role of the gut microbiota in the development of alcohol use disorders?]. Revue medicale de Liege, 74(5-6), 281–286.
2. Amadieu, C., Coste, V., Neyrinck, A. M., Thijssen, V., Leyrolle, Q., Bindels, L. B., Piessevaux, H., Stärkel, P., de Timary, P., Delzenne, N. M., & Leclercq, S. (2022). Restoring an adequate dietary fiber intake by inulin supplementation: a pilot study showing an impact on gut microbiota and sociability in alcohol use disorder patients. Gut microbes, 14(1), 2007042.
3. Boomsma LJ, Drost IM, Larsen IM, Luijkx JJHM, Meerkerk GJ, Valken N, Verduijn M, Burgers JS, Van der Weele GM, Sijbom M. NHG-standaard Problematisch alcoholgebruik. (april 2021) Geraadpleegd op 11 augustus via richtlijnen.nhg.org/standaarden/problematisch-alcoholgebruik
4. Temko, J. E., Bouhlal, S., Farokhnia, M., Lee, M. R., Cryan, J. F., & Leggio, L. (2017). The Microbiota, the Gut and the Brain in Eating and Alcohol Use Disorders: A 'Ménage à Trois'? Alcohol and alcoholism (Oxford, Oxfordshire), 52(4), 403–413.
5. Amadieu C, Leclercq S, Coste V, Thijssen V, Neyrinck AM, Bindels LB, Cani PD, Piessevaux H, Stärkel P, de Timary P, Delzenne NM. Dietary fiber deficiency as a component of malnutrition associated with psychological alterations in alcohol use disorder. Clin Nutr. 2021 May;40(5):2673-2682.
6. Leclercq, S., Schwarz, M., Delzenne, N. M., Stärkel, P., & de Timary, P. (2021). Alterations of kynurenine pathway in alcohol use disorder and abstinence: a link with gut microbiota, peripheral inflammation and psychological symptoms. Translational psychiatry, 11(1), 503.
7. Aghemo, A., Yakovlev, A. A. (2022). Role of silymarin as antioxidant in clinical management of chronic liver diseases: a narrative review. Annals of medicine, 54(1), 1548–1560.