De cefalische fase respons bij MetS

11 Aug, 2017

Door: Yvonne van Stigt, MSc

In het paleolithische tijdperk was het ontwerp van de mens geheel afgestemd op de toenmalige omstandigheden.¹ Volgens evolutionaire principes is overleving van het individu de belangrijkste drijfveer voor aanpassingen in de werking van het lichaam. Veel van de systemen die in vroeger tijden de overlevingskansen vergrootten, zorgen nu voor ziekte zoals diabetes en MetS. Met onder meer een rol voor de cefalische fase respons.

In de zoektocht naar oplossingen voor obesitas en MetS zijn de afgelopen decennia vele mogelijke oorzaken voor deze welvaartsziekten onderzocht. Zo is er veel aandacht geweest voor bijvoorbeeld leptineresistentie als oorzaak van het overeten. Inmiddels is duidelijk dat leptineresistentie betrokken is bij het ontstaan van obesitas, maar niet als oorzaak kan worden aangemerkt.²
Onderzoek naar de bij obesitas en MetS betrokken genen verschafte niet het inzicht waarop men hoopte.³ Terwijl wel helder is dat epigenetische invloeden een sleutelrol spelen in het ontstaan van MetS⁴, worden mogelijke oorzaken verder onderzocht. Door recent onderzoek wordt duidelijker waarom mensen verkeerde voedselkeuzes maken. In een interview in de Volkskrant legt Renger Witkamp uit dat bepaalde smaken de afgifte van lichaamseigen cannabinoïden stimuleren. Je wordt dus gelukkiger van lekker eten.⁵

1. Smeets PA, Erkner A, de Graaf C. Cephalic phase responses and appetite. Nutr Rev. 2010 Nov;68(11):643-55.
2. Martin G. Myers, Jr., Rudolph L. Leibel, Randy J. Seeley, and Michael W. Schwartz. Obesity and Leptin Resistance: Distinguishing Cause from Effect. Trends Endocrinol Metab. 2010 Nov; 21(11): 643–651.
3. Monda KL, North KE, Hunt SC, Rao DC, Province MA, Kraja AT. The genetics of obesity and the metabolic syndrome. Endocr Metab Immune Disord Drug Targets. 2010;10:86–108.
4. Caitlin J Smith and Kelli K Ryckman, Epigenetic and developmental influences on the risk of obesity, diabetes, and metabolic syndrome. Diabetes Metab Syndr Obes. 2015; 8: 295–302.
5. Ianthe Sahadat 3 maart 2017, Volkskrant.
6. Ahrén B, Holst JJ. The cephalic insulin response to meal ingestion in humans is dependent on both cholinergic and noncholinergic mechanisms and is important for postprandial glycemia. Diabetes. 2001;50(5):1030–8. pmid:11334405 ²
7. Karen L. Teff. Karl Engelman. Jill Mattern. Cephalic-phase insulin in obese and normal-weight men: Relation to postprandial insulin. Metabolism Volume 42, Issue 12, December 1993, Pages 1600-1608. ³
8. Lorentzen M, Madsbad S, Kehlet H, Tronier B. Effect of sham-feeding on glucose tolerance and insulin secretion. Acta Endocrinol. 1987;115:84–6. pmid:3296601 ⁴
9. Abdallah L, Chabert M, Louis-Sylvestre J. Cephalic phase responses to sweet taste. Am J Clin Nutr. 1997 Mar;65(3):737-43. ⁵
10. Björn Eliasson, Araz Rawshani, Mette Axelsen, Ann Hammarstedt, Ulf Smith Cephalic phase of insulin secretion in response to a meal is unrelated to family history of type 2 diabetes Published: March 13, 2017 ⁶
11. Teff KL, Levin BE, Engelman K. Oral sensory stimulation in men: effects on insulin, C-peptide, and catecholamines. Am J Physiol. 1993;265(6 Pt 2):R1223–30. pmid:8285261 ⁷
12. Teff KL . How neural mediation of anticipatory and compensatory insulin release helps us tolerate food. Physiol Behav 103: 44–50, 2011 ⁸
13. Kosse C, Gonzalez A, Burdakov D . Predictive models of glucose control: roles for glucose-sensing neurons. Acta Physiol (Oxf) 213: 7–18, 2014. ⁹
14. Moriceau S, Shionoya K, Jakubs K, Sullivan RM. Early-life stress disrupts attachment learning: the role of amygdala corticosterone, locus ceruleus corticotropin releasing hormone, and olfactory bulb norepinephrine. J Neurosci. 2009 Dec 16;29(50):15745-55.
15. Nicolette Perry, Melanie-Jayne Howes, Peter Houghton and Elaine Perry. Why sage may be a wise remedy: Effects of Salvia on the Nervous system. Pharmacognosy Research Laboratories, Pharmacy Department, King’s College London, Franklin-Wilkins Building, 150 Stamford Street London, SE1 8WA, UK 2 Medical Research Council Neurochemical Pathology Unit, Newcastle General Hospital, Westgate Road, Newcastle-upon-Tyne, NE4 6BE, UK
16. Peters A, Schweiger U, Pellerin L, Hubold C, Oltmanns KM, Conrad M, Schultes B, Born J, Fehm HL. The selfish brain: competition for energy resources. Neurosci Biobehav Rev. 2004 Apr;28(2):143-80.