De huid-darmconnectie

12 Aug, 2020

Door Marcelline Goyen

Al in 1930 formuleerden dermatologen Stokes en Pillsbury de theorie van de ‘Gut-brain-skin’. Zij zagen een directe relatie tussen inflammaties in de huid zoals bij acne vulgaris (skin), veranderingen in het darmmicrobioom (gut) en emotionele problemen (brain). Onderzoekers Shera et al. (1930) zagen in dezelfde tijd een link tussen psychische stoornissen en dysbiose in de darmen.¹ Toch duurde het nog bijna tachtig jaar voordat de wetenschap serieus aandacht begon te krijgen voor de huid-darmconnectie en de rol van het humane microbioom in ziekte en gezondheid.

De huid-darmconnectie is de samenhang tussen enerzijds wat we eten, hoe we dit verteren en daarmee de handhaving of verstoring van ons darmmicrobioom, en anderzijds de conditie van de huid. Eczeem komt steeds vaker voor en kent vele verschijningsvormen; bijvoorbeeld constitutioneel eczeem ofwel atopische dermatitis (AD), contactdermatitis en seborrhoïsch eczeem.
In onderzoek wordt vooral de link gelegd tussen huidaandoeningen zoals AD en een dysbiose in het darmmicrobioom,² naast oorzaken zoals een koemelkallergie, gluten- of lactose-intolerantie, SIBO (small intestinal bacterial overgrowth), prikkelbare darmsyndroom (PDS), leefstijl en stress.

Spijsverteringsproblemen zoals hypochloorhydria en coeliakie kunnen ook bijdragen aan een dysbiose in de darmen, met mogelijk huidaandoeningen tot gevolg. Hypochloorhydria is een risicofactor voor SIBO en kan leiden tot een toegenomen intestinale permeabiliteit ofwel leaky gut. De overtollige bacteriën kunnen concurreren met de gastheer op voedingsstoffen en ook de opname van vetten, eiwitten, koolhydraten en vitamines schaden. De bacteriën produceren toxische metabolieten en kunnen directe schade aanrichten aan enterocyten in de dunne darm.³
Een tekort aan maagzuur kan ook optreden door het gebruik van maagzuurremmers en een risico vormen voor bacteriële infecties zoals met Clostridium difficile, waarbij ernstige diarreeklachten kunnen optreden: Clostridium difficile associated diarrhoea (CDAD). Een dergelijke overgroei van Clostridium spp kan ook zijn oorzaak hebben in de inzet van antibiotica in het verleden⁴ of een tekort aan vrije vetzuren (FFA’s). Daarnaast worden SIBO en andere gastro-intestinale aandoeningen zoals coeliakie gelinkt met huidaandoeningen zoals acne⁵ en rosacea.⁶

1. Bowe WP, Logan AC. Acne vulgaris, probiotics and the gut-brain-skin axis – back to the future? Gut Pathog. 2011 Jan 31;3(1):1.
2. Lee SY, Lee E, Park YM, Hong SJ. Microbiome in the Gut-Skin Axis in Atopic Dermatitis. Allergy Asthma Immunol Res. 2018 Jul; 10(4): 354–362. Published online 2018 Feb 26 PMID: 29949831.
3. Clark AK, Haas KN, Sivamani RK. Edible Plants and Their Influence on the Gut Microbiome and Acne. Int J Mol Sci. 2017 May 17;18(5). pii: E1070. doi: 10.3390/ijms18051070. PMID: 28513546.
4. Ladirat SE, Schols HA, Nauta A, Schoterman MH, Keijser BJ, Montijn RC, Gruppen H, Schuren FH. High-throughput analysis of the impact of antibiotics on the human intestinal microbiota composition. J Microbiol Methods. 2013 Mar;92(3):387-97. Epub 2012 PMID: 23266580.
5. Salem I, Ramser A, Isham N, Ghannoum MA. The Gut Microbiome as a Major Regulator of the Gut-Skin Axis. Front Microbiol. 2018; 9: 1459. Published online 2018 Jul 10. PMID: 30042740.
6. Egeberg A, Weinstock LB, Thyssen EP, Gislason GH, Thyssen JP. Rosacea and gastrointestinal disorders: a population-based cohort study. Br J Dermatol. 2017 Jan;176(1):100-106. doi: 10.1111/bjd.14930. PMID: 27501017.
7. Vaz SO, Franco C, Santos P, Amaral R. Skin and coeliac disease, a lot to think about: a case series. BMJ Case Rep. 2018 Jan 4;2018. pii: bcr-2017-222797. doi: 10.1136/bcr-2017-222797. PMID: 29301808 .
8. Ress K, Annus T, Putnik U, Luts K, Uibo R, Uibo O. Celiac disease in children with atopic dermatitis. Pediatr Dermatol. 2014 Jul-Aug;31(4):483-8. May 16. PMID: 24831884.
9. Malíčková K, Francová I, Lukáš M, Kolář M, Králíková E, Bortlík M, Ďuricová D, Štěpánková L, Zvolská K, Pánková A, Zima T. Fecal zonulin is elevated in Crohn's disease and in cigarette smokers. Pract Lab Med. 2017 Sep 23;9:39-44. PMID: 29034305.
10. Ohlsson B, Orho-Melander M, Nilsson PM. Higher Levels of Serum Zonulin May Rather Be Associated with Increased Risk of Obesity and Hyperlipidemia, Than with Gastrointestinal Symptoms or Disease Manifestations. Int J Mol Sci. 2017 Mar; 18(3): 582. Mar 8. PMID: 28282855.
11. Minciullo PL, Cascio A, Gangemi S. Association between urticaria and nematode infections. Allergy Asthma Proc. 2018 Mar 1;39(2):86-95. doi: 10.2500/aap.2018.38.4104. PMID: 29490766.
12. Wheeler ML, Limon JJ, Underhill DM. Immunity to Commensal Fungi: Detente and Disease. Annu Rev Pathol. 2017 Jan 24;12:359-385. doi: 10.1146/annurev-pathol-052016-100342. PMID: 28068483.
13. Neurodermitis. Meine Erfahrungen – ein neuer Weg. Peter Schumacher. Austria 2004.