Kleine stapjes

11 Apr, 2019

Door: Rineke Dijkinga

Om veranderingen in voedingsgewoonten en leefstijl door te voeren bij mensen met breingerelateerde klachten is niet eenvoudig. Het is bij een gezond mens al lastig. Toch is het vaak een must: ons brein eist minimaal 20-25% van de voedingsstoffen op om goed te kunnen functioneren. Geen wonder dat tekorten aan vitale voedingsstoffen zo’n directe link hebben met klachten van ons brein. In ons vak kunnen we doeltreffende supplementen inzetten om de hersenbiochemie positief te beïnvloeden. Maar wel met kleine stapjes.

De basis van onze gezondheid blijft een gezonde voeding en leefstijl. Dat bleek ook maar weer eens uit het onderzoek op een basisschool waar gezond voedsel en meer bewegen tot verrassende resultaten leidden op het gebied van sociale vaardigheden en tot minder pesten en minder agressie.¹ Zo krachtig werken voeding en leefstijl. En als je publicaties volgt over hoe veranderingen van voeding leiden tot veranderingen van ons microbioom, en daarmee tot positieve veranderingen van neurotransmitters, dan trap je snel in de valkuil van een overload aan enthousiasmerende adviezen.

In de beginjaren van mijn praktijk gaf ik vaak uitvoerige lijstjes met gezonde voedingsstoffen mee. Vanuit ons vak weten we immers heel goed hoe we neurotransmitters als histamine, serotonine, dopamine, acetylcholine of GABA met voedingstoffen kunnen beïnvloeden. Hoe teleurstellend was het als cliënten na een tijdje weer op consult kwamen en er helemaal niets mee gedaan hadden. Maar ook hoe begrijpelijk bij nader inzien! Het onvermogen om eigen gedachten, gevoelens en gedrag te managen vormen immers bij ernstige mentale ziektebeelden een groot probleem. En in het algemeen is het al lastig om eet- en drinkgewoonten te veranderen.²

Een cliënt met flinke dopamineverstoringen of een exorfinebelasting kon extra stress, en bovendien afkickverschijnselen krijgen, als ik adviseerde om het ‘verslavende beloningsvoedsel’ weg te laten. En de moodswings bij iemand met flinke serotonineverstoringen loste ik niet op door te adviseren om alle snelle koolhydraten in de ban te doen. Het gaf dan vooral schuldgevoelens als de wilskracht het weer eens verloor van het reptielenbrein. Bij een GABA-tekort zag ik soms de panische stress van het loslaten van de eetroutine of de paniek om toch vooral geen fouten te maken bij het ‘nieuwe dieet’.

Hoe noodzakelijk al deze voedingsinterventies ook zijn om de vicieuze cirkel te doorbreken: het eetgedrag is (vaak) onderdeel van de kip-ei problematiek. Het is nu net die vicieuze cirkel waar onze cliënten met ernstige mentale ziektebeelden zich in bevinden. Teveel veranderen in een keer geeft vaak paniek, weerstand of juist een totale apathie. Kleine stapjes, zeker als die kunnen worden opgepakt met een begeleider/verzorger/mantelzorger of partner, boden vaak wel openingen. Althans, dat is wat ik van veel mensen als feedback heb teruggekregen. Hele kleine stapjes kunnen deze uiterst kwetsbare groep weer wat zelfvertrouwen en houvast geven. Met slecht weer toch even naar buiten gaan, een lepeltje omega 3-olie door het ontbijt of het zoete beleg vervangen door een notenpasta. Het zijn hele kleine stapjes die uitgebreid kunnen worden als het wat beter gaat. Rome is ook niet op een dag gebouwd. De weg naar een betere kwaliteit van leven evenmin.

Wat is dit onderzoeksresultaat dan hoopvol: enkel door het dagelijks eten van probiotisch voedsel werden binnen vier weken op een MRI-scan positieve veranderingen gezien in hersengebieden die met negatieve emoties en angsten te maken hebben.³ Weliswaar bij gezonde mensen, maar toch!

Bronvermelding:

1. Infographic: opbrengsten De Gezonde Basisschool van de Toekomst | Alles is gezondheid. (n.d.). Retrieved February 25, 2019.
2. Dan Chisholm & Richard Layard & Vikram Patel & Shekhar Saxena, 2013. ‘Mental Illness and Unhappiness,’ CEP Discussion Papers dp1239, Centre for Economic Performance, LSE.
3. Tillisch, K., Labus, J., Kilpatrick, L., Jiang, Z., Stains, J., Ebrat, B., … Mayer, E. A. (2013). Consumption of Fermented Milk Product With Probiotic Modulates Brain Activity. Gastroenterology, 144(7), 1394–1401.