Kruiden tegen antimicrobiële resistentie
09 Oct, 2024
Door Fleur Kortekaas
Keel-, neus- en oorinfecties – denk aan infecties van de bovenste luchtwegen, zoals verkoudheid, laryngitis, tonsillitis, acute rhinitis, rhinosinusitis en acute otitis media – zijn jaarlijks verantwoordelijk voor de meeste antibioticavoorschriften. Deze voorschriften zijn lang niet altijd noodzakelijk. Bij onjuist gebruik van antibiotica ligt antimicrobiële resistentie (AMR) op de loer. AMR treedt op wanneer bacteriën door hun natuurlijke vermogen om te muteren in de loop van de tijd verdedigingsmechanismen ontwikkelen waardoor geneesmiddelen minder effectief worden.1,2 Tijdens het door de Nederlandse Vereniging voor Fytotherapie georganiseerde Tetranational Congress Phytotherapy 2024 bespraken verschillende experts de potentiële betekenis van kruiden in de strijd tegen antibioticaresistentie.
Stel je voor dat in de toekomst bij een simpele otitis media overlijden een reëel risico wordt vanwege antimicrobiële resistentie (AMR)? AMR is nu al verantwoordelijk voor 1,27 miljoen doden per jaar wereldwijd, meer dan hiv en malaria samen.2 Het probleem van AMR is versneld op onze stoep beland onder meer door onjuist antibioticagebruik, een toename in reisverkeer en een toename van Oekraïense oorlogsgewonden met een superbacterie die in Nederland en België worden behandeld. In een Nederlandse studie in 48 huisartspraktijken bleek dat voor luchtweginfecties in 46% van de gevallen sprake was van over-prescriptie vanwege niet-geïndiceerde antibiotica. Bij kinderen met een luchtweginfectie kreeg bijna de helft van de kinderen een antibioticum voorgeschreven. Bij deze aandoening zijn antibiotica echter niet geïndiceerd.3
Kruiden bieden een alternatieve behandeloptie bij (KNO-)infecties vanwege antimicrobiële (dus antibiotische, antiparasitaire, antischimmel) bestanddelen en hun multifactoriële werking. De Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) erkent deze oplossing: het initieerde en financiert het Global Initiative for Traditional Solutions to Antimicrobial Resistance (GIFTS-AMR). In de GIFTS AMR publicaties is de potentiële bijdrage van kruiden nader omschreven (en wordt ze verder verkend).4,5
Lees het gehele artikel vanaf pagina 10 in OrthoFyto 5/24.
Wilt u het gehele artikel als PDF bestand ontvangen? Bestel het dan hier voor € 3,50.
Bronvermelding:
1. Antimicrobial Resistance Collaborators. Global burden of bacterial antimicrobial resistance in 2019: a systematic analysis. Lancet. 2022 Feb 12;399(10325):629-655. doi:10.1016/S0140-6736(21)02724-0. Epub 2022 Jan 19. Erratum in: Lancet. 2022 Oct 1;400(10358):1102.
2. WHO. (2019). Ten threats to global health in 2019.
3. Esch, T.E.M. van, Dijk, L. van, Weesie, Y., Korevaar, J., Verheij, R., Essink, R., Lambooij, A., Hek, K. Antibioticagebruik bij luchtweginfecties in de eerste lijn. www.nivel.nl: NIVEL, 2016. 150 p.
4. The GIFTS-AMR project group (JPIAMR funded). The GIFTS-AMR global research agenda; traditional, complementary & integrative healthcare (TCIH). (November 2023) Available at storage.googleapis.com/b2match-as-1/ ( Accessed 12.07.2024).
5. Veldman, L. B. M., Belt-Van Zoen, E., & Baars, E. W. (2023). Mechanistic Evidence of Andrographis paniculata (Burm. f.) Wall. ex Nees, Pelargonium sidoides DC., Echinacea Species and a Combination of Hedera helix L., Primula veris L./Primula elatior L. and Thymus vulgaris L./Thymus zygis L. in the Treatment of Acute, Uncomplicated Respiratory Tract Infections: A Systematic Literature Review and Expert Interviews. Pharmaceuticals (Basel, Switzerland), 16(9), 1206.
6. Jalil, B., Pischel, I., Feistel, B., Suarez, C., Blainski, A., Spreemann, R., Roth-Ehrang, R., & Heinrich, M. (2024). Wild thyme (Thymus serpyllum L.): a review of the current evidence of nutritional and preventive health benefits. Frontiers in nutrition, 11, 1380962.
7. Wieland, L. S., Piechotta, V., Feinberg, T., Ludeman, E., Hutton, B., Kanji, S., Seely, D., & Garritty, C. (2021). Elderberry for prevention and treatment of viral respiratory illnesses: a systematic review. BMC complementary medicine and therapies, 21(1), 112.
8. Gancitano, G., Mucci, N., Stange, R., Ogal, M., Vimalanathan, S., Sreya, M., Booker, A., Hadj-Cherif, B., Albrich, W. C., Woelkart-Ardjomand, K., Kreft, S., Vanden Berghe, W., Hoexter, G., Schapowal, A., & Johnston, S. L. (2024). Echinacea Reduces Antibiotics by Preventing Respiratory Infections: A Meta-Analysis (ERA-PRIMA). Antibiotics (Basel, Switzerland), 13(4), 364.
9. Albrecht, U., Stefenelli, U., & Stange, R. (2023). A combination of Tropaeolum majus herb and Armoracia rusticana root for the treatment of acute bronchitis. Phytomedicine : international journal of phytotherapy and phytopharmacology, 116, 154838.
10. Goos, K. H., Albrecht, U., & Schneider, B. (2006). Efficacy and safety profile of a herbal drug containing nasturtium herb and horseradish root in acute sinusitis, acute bronchitis and acute urinary tract infection in comparison with other treatments in the daily practice/results of a prospective cohort study. Arzneimittel-Forschung, 56(3), 249–257.
11. Ngalah, B. S., Börner, K., Kropidlowsky, M., Finkbeiner, J., Harter, A., Biehler, K., & Frank, U. (2022). Combination of isothiocyanates and antibiotics increases susceptibility against Acinetobacter baumannii, Escherichia coli, Klebsiella pneumoniae, Proteus mirabilis and Serratia marcescens. Fitoterapia, 105382.
12. Atanasov, A. G., Zotchev, S. B., Dirsch, V. M. International Natural Product Sciences Taskforce, & Supuran, C. T. (2021). Natural products in drug discovery: advances and opportunities. Nature reviews. Drug discovery, 20(3), 200–216.
13. Modarai, M., Yang, M., Suter, A., Kortenkamp, A., & Heinrich, M. (2010). Metabolomic profiling of liquid Echinacea medicinal products with in vitro inhibitory effects on cytochrome P450 3A4 (CYP3A4). Planta medica, 76(4), 378–385.
14. Gafner, Stefan & Brinckmann, JA. (2023). Adulteration of European Elder (Sambucus nigra) Berries and Berry Extracts.
15. Silva, Eduarda & Teixeira, José & Pereira, Maria & Rocha, Cristina & Sousa, Ana Margarida. (2023). Evolving biofilm inhibition and eradication in clinical settings through plant-based antibiofilm agents. Phytomedicine. 119. 154973. 10.1016/j.phymed.2023.154973.
16. Stepanov D, Buchmann D, Schultze N, Wolber G, Schaufler K, Guenther S, Belik V. A Combined Bayesian and Similarity-Based Approach for Predicting E. coli Biofilm Inhibition by Phenolic Natural Compounds. J Nat Prod. 2022 Oct 28;85(10):2255-2265.
17. Buchmann D, Schwabe M, Weiss R, Kuss AW, Schaufler K, Schlüter R, Rödiger S, Guenther S, Schultze N. Natural phenolic compounds as biofilm inhibitors of multidrugresistant Escherichia coli - the role of similar biological processes despite structural diversity. Front Microbiol. 2023 Sep 4;14:1232039.
18. Gerschler, S., Guenther, S., & Schulze, C. (2022). Antibiofilm Activity of Sundew Species against Multidrug-Resistant Escherichia coli Strains. International journal of molecular sciences, 23(22), 13720).
19. Van den Abbeele P , Deyaerta S , Bedalb K , Kelberb O , Henselc A, Baudota A (2024). Tetranationale congres in de fytotherapie SC – 1 Study of the prebiotic potential of Althaea officinalis L. root extract using the high throughput ex vivo technology SIFR®.
20. Pfäffle, S. P., Herz, C., Brombacher, E., Proietti, M., Gigl, M., Hofstetter, C. K., Mittermeier-Kleßinger, V. K., Claßen, S., Tran, H. T. T., Dawid, C., Kreutz, C., Günther, S., & Lamy, E. (2024). A 14-Day Double-Blind, Randomized, Controlled Crossover Intervention Study with Anti-Bacterial Benzyl Isothiocyanate from Nasturtium (Tropaeolum majus) on Human Gut Microbiome and Host Defense. Nutrients, 16(3), 373.
21. Mircheva, Kolev, Vimalanathan , Schapowal, Weishaupt , Schoop R.(2024). Tetranationale congres in de fytotherapie P 014 Combination of Echinacea / Salvia off. / Mentha [ESM] for a Guideline-Conform Therapy of Sore-Throat Avoiding Antibiotics.