Lipoedeem, een hardnekkige en moeilijk te behandelen aandoening
05 Feb, 2024
Door Berdien van Wezel
Lipoedeem is een chronische aandoening die letterlijk ‘vetzwelling’ betekent en wordt gekenmerkt door disproportionele vetverdeling en pijn, met name in de benen. Onder huisartsen en diëtisten is het een nog relatief onbekende aandoening. De diagnose wordt vaak pas gesteld na 2,8 artsen en 18 jaar en is bovendien bij een BMI van boven de 35 lastig vast te stellen. Een goed eetritme en een anti-inflammatoire voeding voorkomen de verdere groei van het vetweefsel. Dit zorgt er uiteindelijk ook voor dat de ziekte tot stilstand wordt gebracht. Als een cliënt weer 'gewoon' gaat eten, kunnen de klachten opnieuw verergeren.
De oorzaken van lipoedeem zijn onbekend, maar erfelijke en hormonale factoren, zoals menarche, een zwangerschap of de menopauze, spelen mogelijk een rol. Ook het gebruik van anticonceptie zou een trigger zijn. Daarnaast is mogelijk een genetische aanleg een factor; vrouwen verwijzen vaak naar vrouwelijke familieleden met dezelfde klachten of ziekte.1-4 Lipoedeem kenmerkt zich door een onregelmatige vetverdeling van met name de benen én pijn in de benen.2,3 Vaak bewegen cliënten ook minder vanwege snelle verzuring in de benen. 80-88% van de cliënten met lipoedeem heeft obesitas.2 Lipoedeem kent drie stadia8,9:
1. Bij stadium één lijkt de huid vlak en glad, maar door verdikking en verharding van het onderhuids vetweefsel (fibrose) voelt de huid aan alsof er een soort kleine balletjes onder zitten die een gedeukt uiterlijk geven. Dit lijkt op cellulitis wat bij 90% van alle vrouwen met lipoedeem voorkomt.
2. Bij stadium twee ontstaan onderhuids grotere balletjes of walnoten, waarbij de huid een glooiend en onregelmatig uiterlijk krijgt (matras fenomeen).
3. Bij stadium drie worden de deuken groter en duidelijker. Er worden ook misvormde vetafzettingen zichtbaar.
Lees het gehele artikel vanaf pagina 16 in OrthoFyto 1/24.
Wilt u het gehele artikel als PDF bestand ontvangen? Bestel het dan hier voor € 3,50.
Bronvermelding:
1. Savas, M et all. Extensive phenotyping for potential weight-inducing factors in an outpatient polulation with obesity. ObesityFacts 2019; 12:369-384.
2. Richtlijn Lipoedeem, multidisciplinaire evidence-based richtlijn. Nederlandse Vereniging voor dermatologie en venereologie versie 01-05-2014.
3. Buck, DW & Herbst, KL. Lipedema: A Relatively Common Diseas with Extremely Common Misconceptions. 2016.
4. International lipedema association. Report of the diagnosis workgroup. 12-10-2022.
5. Verde L, et all. Ketogenic Diet: A Nutritional Therapeutic Tool for Lipedema? Current Obesity Reports, 2023;1-15.
6. Jeziorek, M. et all. The Effect of a Low-Carbohydrate, High-Fat Diet versus Moderate-Carbohydrate and Fat Diet on Body Composition in Patients with Lipedema. Diabetes, Metabolic Syndrome and Obesity: Targets and Therapy 2022;2545-2561.
7. Jeziorek, M. et all. The Effect of a Low-Carbohydrate High-Fat Diet on Laboratory Parameters in Women with Lipedema in Comparison to Overweight/Obese Women. Nutrients 2023;15(11),2619.
8. Herbst, K.L.. Rare adipose disorders (RADs) masquerading as obesity. Acta Pharmacol Sin. 2012 Feb;33(2):155-72.
9. Bosman, ,J. Lipoedema: poor knowledge, neglect or disinterest? Journal of Lymphoedema, 6(2), 109-111.
10. Koet, B. Dietist belangrijk bij behandeling van lipoedeem. Ned tijdschr voor voeding & Dietetiek-2022; 77.
11. Bosman, J. De benen van mijn oma. Werkboek voor vrouwen met lipoedeem. 2022.