Natuurlijke hulp bij mannelijke subfertiliteit

09 Oct, 2017

Door: Geert Verhelst

Ongeveer 15 tot 20% van de koppels met een kinderwens ervaart vruchtbaarheidsproblemen en in minstens 40% van de gevallen is dat (mede) te wijten aan mannelijke subfertiliteit. In bijna 90% daarvan vindt men geen evidente oorzaak en spreekt men van ‘idiopathische oligoasthenoteratozoöspermie’ met een verminderde concentratie en/of verminderde beweeglijkheid en/of te veel afwijkende vormen van de spermacellen. Goede voeding, voedingssupplementen en fytotherapie kunnen hierbij van nut zijn.

Als na twaalf maanden regelmatig geslachtsverkeer zwangerschap uitblijft door een verminderde vruchtbaarheid bij de man, moet deze uiteraard eerst grondig onderzocht en gescreend worden. Vooral op anatomische afwijkingen van de urinewegen of testikels, urogenitale infecties (chlamydia, gonorroe) of gevolgen daarvan, hormonale afwijkingen, varicocele (spataderen in het scrotum), ejaculatiestoornissen, diabetes, auto-immuun- of genetische ziekten, drug- of geneesmiddelengebruik, obesitas, roken, overmatige stress, – warmte of elektromagnetische stralingsdruk. Wanneer deze oorzaken zijn uitgesloten en men niet opteert voor intra uteriene inseminatie of in vitro fertilisatie, dan kan een holistische aanpak helpen.

Een holistische aanpak richt zich allereerst op wat het meest ten grondslag ligt aan de afwijkingen in het sperma van de westerse man: een overmatige oxidatieve stress. Hierbij beschadigen te veel vrije radicalen het DNA en/of de membranen van de spermacellen met de hierboven aangehaalde afwijkingen als gevolg, tot apoptose (celdood) toe. Op een tweede plan dient aandacht geschonken te worden aan het vermijden van zware metalen en van alle chemicaliën met een negatieve weerslag op het endocriene evenwicht van geslachts- en bijnierhormonen: voorop dioxine, PCB’s, bisfenol A, ftalaten, gechloreerde pesticiden, geperfluoreerde verbindingen.

Een grondige aanpassing van de levensstijl helpt vaak al. Het uitbannen van roken en drugs, het mijden van alle verpakkingen met bisfenol A, het beperken van stress, afvallen bij overgewicht en meer bewegen zijn dan evidente leefregels. Qua beweging wordt ‘high intensity interval training’ aanbevolen, een bewegingspatroon dat beter is voor het testosteronniveau en leidt tot minder oxidatieve stress dan langdurige, intensieve cardiovasculaire workouts. Maar vooral van een optimale voeding kan veel verwacht worden. Die begint zoals steeds bij het vermijden van alle geraffineerde, industrieel bewerkte voeding met additieven. Vooral geraffineerde oliën, ontdaan van antioxidanten, en gehydrogeneerde oliën met transvetzuren hebben een negatieve weerslag op de membraanstructuren die voor de spermacellen zo belangrijk zijn: die van het hoofd voor een optimale integriteit van het DNA, die van de mitochondriën in het middendeel voor een vlotte energieproductie, die van de flagel (staart) voor een vlotte beweeglijkheid.

1. Baranski M et al. Higher antioxidant and lower cadmium concentrations and lower incidence of pesticide residues in organically grown crops: a systematic literature review and meta-analyses. Br J Nutr. 2014;112(5):794-811.
2. Shang XJ et al. Effect and safety of L-carnitine in the treatment of idiopathic oligoasthenozoospermia: a systemic review. Zhonghua Nan Ke Xue. 2015;21(1):65-73.
3. Safarinejad MR et al. Effects of the reduced form of coenzyme Q10 (ubiquinol) on semen parameters in men with idiopathic infertility: a double-blind, placebo controlled, randomized study. J Urol. 2012;188(2):526-531.
4. Safarinejad MR. The effect of coenzyme Q₁₀ supplementation on partner pregnancy rate in infertile men with idiopathic oligoasthenoteratozoospermia: an open-label prospective study. Int Urol Nephrol. 2012;44(3):689-700.
5. Comhaire FH et al. Combined conventional/antioxidant ‘Astaxanthin’ treatment for male infertility: a double blind, randomized trial. Asian J Androl. 2005;7(3):257-262.
6. Donà G et al. Effect of Astaxanthin on Human Sperm Capacitation. Marine Drugs 2013;11(6):1909-1919.
7. Lee MS et al. The use of maca (Lepidium meyenii) to improve semen quality: A systematic review. Maturitas. 2016;92:64-69.
8. Ambiye VR et al. Clinical Evaluation of the Spermatogenic Activity of the Root Extract of Ashwagandha (Withania somnifera) in Oligospermic Males: A Pilot Study. Evid Based Complement Alternat Med. 2013;571420.
9. Roseff S, Gulati R. Improvement of sperm quality by Pycnogenol®. Eur Bull Drug Res 1999;7: 33-36.