Natuurlijke remedies bij chronische gewrichtsklachten

12 Oct, 2020

Door: Han Siem

Natuurlijke stoffen als glucosamine, chondroïtine, groenlipmossel, curcuma, boswellia, MSM en Ribes nigrum worden veelal ingezet bij gewrichtsklachten zoals artrose en reumatoïde artritis (RA). Ze vormen een mogelijk alternatief voor, of een aanvulling op de reguliere therapie waarbij vaak behandeld wordt met NSAID’s zoals diclofenac, naproxen of ibuprofen. De reguliere farmacotherapie kan vooral bij chronisch gebruik orgaanschade geven en bovendien tot interacties tussen medicijnen leiden.

In onze praktijk krijgen we dagelijks veel vragen over de behandelingsmogelijkheden bij chronische gewrichtsklachten, zowel regulier als complementair. Dat is ook logisch; ca. 1,5 miljoen mensen in Nederland heeft last van artrose en 260.000 van reumatoïde artritis (RA).¹ Omdat de reguliere behandelingsmethoden en vooral chronische pijnstilling gepaard gaan met veel bijwerkingen zoeken veel patiënten vaak naar een natuurlijk alternatief. Regulier wordt als pijnstilling en ontstekingsremming vaak gekozen voor een Non-steroidal Anti-Inflammatory Drug (NSAID) en vooral bij langdurig gebruik gaat dit gepaard met veel geneesmiddelinteracties en bijwerkingen.

NSAID’s zijn volgens het Harm-rapport verantwoordelijk voor 50% van de vermijdbare acute ziekenhuisopnames in Nederland.² De NSAID’s zijn vooral berucht om hun gastro-intestinale bijwerkingen met verhoogde kans op ulcusvorming en maagbloedingen en hun vele geneesmiddel-interacties vooral met cardiovasculaire medicatie.³ Maar door gebrek aan goede en bovenal veilige reguliere geneesmiddel-alternatieven die een adequate pijnstilling en ontstekingsremming geven, is men in de praktijk aangewezen op de NSAID’s.
In onze praktijk krijgen we veel vragen over verschillende stoffen zoals glucosamine, chondroïtine, groenlipmossel, curcuma, boswellia, MSM, Ribes nigrum. Omdat patiënten met gewrichtsklachten veelal ook andere geneesmiddelen gebruiken, is het van groot belang te weten of deze natuurlijke alternatieven wel veilig te combineren zijn.

1. Rijksoverheid Artrose, huidige cijfers. Geraadpleegd op 31 juli 2020 via www.volksgezondheidenzorg.info
2. Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport Harm-wrestling Een voorstel van de Expertgroep Medicatieveiligheid m.b.t. concrete interventies die de extramurale medicatieveiligheid op korte termijn kunnen verbeteren Den Haag 2009
3. Farmacotherapeutisch Kompas. NSAID’s Geraadpleegd op 31 juli 2020 via www.farmacotherapeutischkompas.nl/bladeren/groepsteksten/nsaids
4. Fox BA, Stephens MM. Glucosamine hydrochloride for the treatment of osteoarthritis symptoms. Clin Interv Aging 2007;2(4):599-604.
5. Hochberg MC; on behalf of the MOVES Investigation Group. Combined chondroitin sulfate and glucosamine for painful knee osteoarthritis: a multicentre, randomised, double-blind, non-inferiority trial versus celecoxib. Ann Rheum Dis 2016;75(1):37-44.
6. Bethapudi, B. et al. (2017) Bioactive Turmerosaccharides from Curcuma longa Extract (NR-INF-02): Potential Ameliorating Effect on Osteoarthritis Pain. Pharmacognosy magazine 13;S623-S627.
7. Wu D, Huang Y, Gu Y, Fan W. Efficacies of different preparations of glucosamine for the treatment of osteoarthritis: a meta-analysis of randomised, double-blind, placebo-controlled trials. Int J Clin Pract 2013;67(6):585-94.
8. Houpt JB, McMillan R, Wein C, Paget-Dellio SD. Effect of glucosamine hydrochloride in the treatment of pain of osteoarthritis of the knee. J Rheumatol 1999;26:2423-30.
9. Wu D, Huang Y, Gu Y, Fan W. Efficacies of different preparations of glucosamine for the treatment of osteoarthritis: a meta-analysis of randomised,double-blind, placebo-controlled trials. Int J Clin Pract 2013;67(6):585-94.
10. Gregori D. et al. Association of Pharmacological Treatments With Long-term Pain Control in Patients With Knee Osteoarthritis: A Systematic Review and Meta-analysis JAMA 2018 Dec 25;320(24):2564-2579.
11. Nakamura H, Masuko K, Yudoh K, et al. Effects of glucosamine administration on patients with rheumatoid arthritis. Rheumatol Int 2007;27:213-8
12. Baron AD, Zhu JS, Zhu JH, et al. Glucosamine induces insulin resistance in vivo by affecting GLUT 4 translocation in skeletal muscle. Implications for glucose toxicity. J Clin Invest 1995;96(6):2792-801.
13. Nelson BA, Robinson KA, Buse MG. High glucose and glucosamine induce insulin resistance via different mechanisms in 3T3-L1 adipocytes. Diabetes 2000;49(6):981-91.
14. Reginster JY, Deroisy R, Rovati LC, et al. Long-term effects of glucosamine sulfate on osteoarthritis progression: a randomised, placebo-controlled trial. Lancet 2001;357:251-6
15. Muniyappa R, Karne RJ, Hall G, et al. Oral glucosamine for 6 weeks at standard doses does not cause or worsen insulin resistance or endothelial dysfunction in lean or obese subjects. Diabetes 2006;55:3142-50
16. Yun J, Tomida A, Nagata K, Tsuruo T. Glucose-regulated stresses confer resistance to VP-16 in human cancer cells through a decreased expression of DNA topoisomerase II. Oncol Res 1995;7:583-90
17. Knudsen J, Sokol GH. Potential glucosamine-warfarin interaction resulting in increased international normalized ratio: Case report and review of the literature and MedWatch database. Pharmacotherapy 2008;28:540-8
18. Cobb CS, Ernst E. Systematic review of a marine nutriceutical supplement in clinical trials for arthritis: the effectiveness of the New Zealand green-lipped mussel Perna canaliculus. Clin Rheumatol 2006;25:275-84.
19. Gibson SLM, Gibson RG. The treatment of arthritis with a lipid extract of Perna canaliculus: a randomised trial. Complement Ther Med 1998;6:122-6
20. Coulson S, Vecchio P, Gramotnev H, Vitetta L. Green-lipped mussel (Perna canaliculus) extract efficacy in knee osteoarthritis and improvement in gastrointestinal dysfunction: a pilot study. Inflammopharmacology 2012;20:71-6
21. Science learning hub Extracting bioactives from muscles Geraadpleegd op 7 augustus 2020 via www.sciencelearn.org.nz/resources
22. Stebbings,S et al. A randomized double-blind placebo-controlled trial to investigate the effectiveness and safety of a novel green-lipped mussel extract -BioLex® -for managing pain in moderate to severe osteoarthritis of the hip and knee BMC Complement Altern Med 2017 Aug 22;17(1):416.
23. Larkin JG, Capell HA, Sturrock RD. Seatone in rheumatoid arthritis: a six-month placebo-controlled study. Ann Rheum Dis 1985;44:199-201.
24. Cobb CS, Ernst E. Systematic review of a marine nutriceutical supplement in clinical trials for arthritis: the effectiveness of the New Zealand green-lipped mussel Perna canaliculus. Clin Rheumatol 2006;25:275-84
25. Highton TC, McArthur AW. Pilot study on the effect of New Zealand green mussel on rheumatoid arthritis. N Z Med J 1975;81:261-2
26. Caughey, DE, Grigor RR, Caughey EB, et al. Perna canaliculus in the treatment of rheumatoid arthritis. Eur J Rheum Inflamm 1983;6:197-200.
27. Gibson SL. The effect of a lipid extract of the New Zealand green-lipped mussel in three cases of arthritis. J Altern Complement Med 2000;6:351-4
28. Siem H, Curcuma. Orthofyto 2017 (4)
29. Usha PR, Naidu MU. Randomised, Double-Blind, Parallel, Placebo-Controlled Study of Oral Glucosamine, Methylsulfonylmethane and their Combination in Osteoarthritis. Clin Drug Investig. 2004;24(6):353-63.
30. Debbi EM, Agar G, Fichman G, et al. Efficacy of methylsulfonylmethane supplementation on osteoarthritis of the knee: a randomized controlled study. BMC Complement Altern Med. 2011 Jun 27;11:50.
31. Murav'ev IuV, Venikova MS, Pleskovskaia GN, et al. Effect of dimethyl sulfoxide and dimethyl sulfone on a destructive process in the joints of mice with spontaneous arthritis. Patol Fiziol Eksp Ter 1991;37-9
32. Kim LS, Axelrod LJ, Howard P, et al. Efficacy of methylsulfonylmethane (MSM) in osteoarthritis pain of the knee: a pilot clinical trial. Osteoarthritis Cartilage 2006;14:286-94
33. Tennent D. A randomized controlled trial evaluating methylsulfonylmethane versus placebo to prevent knee pain in military initial entry trainees. US Army Med Dep J Oct-Dec 2017;(3-17):21-25.
34. Sengupta K, Krishnaraju AV, Vishal AA, et al. Comparative efficacy and tolerability of 5-Loxin and Aflapin against osteoarthritis of the knee: a double blind, randomized, placebo controlled clinical study. Int J Med Sci 2010;7:366-77.
35. Kimmatkar N, Thawani V, Hingorani L, et al. Efficacy and tolerability of Boswellia serrata extract in treatment of osteoarthritis of knee--a randomized double blind placebo controlled trial. Phytomedicine 2003;10:3-7
36. Sontakke S, Thawani V, Pimpalkhute S, et al. Open, randomized, controlled clinical trial of Boswellia serrata extract as compared to valdecoxib in osteoarthritis of knee. Indian Journal of Pharmacology 2007;39:27-9.
37. Sterk, V., Buchele, B., and Simmet, T. Effect of food intake on the bioavailability of boswellic acids from a herbal preparation in healthy volunteers. Planta Med 2004;70(12):1155-1160.
38. Watson, J., Byars, M. L., McGill, P., and Kelman, A. W. Cytokine and prostaglandin production by monocytes of volunteers and rheumatoid arthritis patients treated with dietary supplements of blackcurrant seed oil. Br.J.Rheumatol. 1993;32(12):1055-1058.
39. Guivernau M, Meza N, Barja P, Roman O. Clinical and experimental study on the long-term effect of dietary gamma-linolenic acid on plasma lipids, platelet aggregation, thromboxane formation, and prostacyclin production. Prostaglandins Leukot Essent Fatty Acids 1994;51:311-6.