Vrouw, voeding en reproductie

09 Oct, 2017

Door: Mathilde Kuijpers

In sommige delen van onze westerse wereld bestaat tot wel 30% infertiliteit. Wereldwijd gezien lijkt voor circa 50% de oorzaak bij de man te liggen. Bovendien is 20-30% onverklaard.¹ Toch gaat de aandacht vooral uit naar de vrouw en ligt vooral bij haar de sociale last (ovulatie/tuba/endometrium). Voeding en leefstijl gaan iedereen aan en behoren geadviseerd te worden aan een koppel met een kinderwens. Dat zou de druk bij de vrouw enorm verminderen en bovendien veel gezondheidswinst opleveren voor aanstaande ouders en hun kind.

De fertiliteit is onder andere onder druk komen te staan doordat de noodzaak om zich voort te planten voor de mens minder groot is, vanwege de omvang van de wereldbevolking en het lage sterftecijfer. Maar ook doordat de stressfactoren die we moeten overleven van een heel ander kaliber zijn dan de vroegere factoren, zoals koude/hitte, honger/dorst en hygiëne/infecties. Daarnaast is het metabole systeem veranderd.
We hebben ongelimiteerd voeding die we voortdurend tot ons kunnen nemen, maar verbruiken veel minder energie omdat we minder bewegen. Bovendien is door de druk van de bevolkingsgroei industrialisering op gang gekomen waardoor ook de kwaliteit van de voeding is veranderd. Er is sprake van een ongebalanceerde intake van koolhydraten/eiwitten en vetten. Bovendien zijn er inmiddels vele endocriene verstoorders (endocrine disrupting chemicals) in ons dagelijks bestaan.

Deze metabole veranderingen maken dat het hormoonprofiel zich aanpast. De homeostase wordt verstoord ten nadele van de fertiliteit. Om te kunnen voortplanten, moet het lichaam voortdurend in staat zijn de homeostase te handhaven en de energie te verdelen. Energieverdeling wordt bepaald door de energiebehoefte van elk van de systemen.
Elk levend organisme kent twee belangrijke pijlers waarop de energieverdeling gebaseerd is: voortplanten en overleven. Elke organisme moet zich kunnen voortplanten zodat de soort niet uitsterft. Op sommige momenten is er een dermate stressvolle gebeurtenis dat overleven belangrijker is. Op zo’n moment verschuift de balans, om weer zo snel mogelijk een evenwicht te bereiken waarbij weer voortplanting mogelijk is. Het metabole systeem staat in dienst van deze twee pijlers, maar lijkt de regie te hebben overgenomen omdat de kortdurende/acute stressfactor van vroeger is overgegaan in een chronische, moeilijk oplosbare stressfactor.

1. Ombelet W, Cooke I, Dyer S, Serour G, Devroey P. Infertility and the provision of infertility medical services in developing countries. Hum. Reprod. Update. 2008;14:605-621.
2. Garcia-Galiano D, Allen SJ, Elias CF. Role of the adipocyte-derived hormone leptin in reproductive control. Horm. Mol. Biol. Clin. Investig. 2014;19:141-149.
3. Campos DB, Palin MF, Bordignon V, Murphy BD. The ‘beneficial’ adipokines in reproduction and fertility. Int. J. Obes. 2008;32:223-231.
4. Chavarro JE, Rich-Edwards JW, Rosner BA, Willett WC. Protein intake and ovulatory infertility. Am. J. Obstet. Gynecol. 2008;198:210.e1-210.e7.
5. Vujkovic M, de Vries JH, Lindemans J, Macklon NS, van der Spek PJ, Steegers EA, Steegers-Theunissen RP. The preconception Mediterranean dietary pattern in couples undergoing in vitro fertilization/intracytoplasmic sperm injection treatment increases the chance of pregnancy. Fertil. Steril. 2010;94:2096-2101.