Afwegingen bij suppletie met foliumzuur
10 Jun, 2024
Door Saskia Cant
Uit recente studies is gebleken dat niet enkel een tekort, maar ook een overmaat aan foliumzuur mogelijk een negatieve impact kan hebben op onze gezondheid. Zo wordt een teveel in verband gebracht met verscheidene chronische aandoeningen en verhoogde mortaliteit. De verstoring van de 1-koolstof cyclus door overmatige foliumzuurinname zou één van de oorzaken kunnen zijn.1 Hierbij is het overigens ook de vraag of dit geldt voor beide vormen van deze vitamine: de natuurlijke versie: folaat, en de synthetische variant: foliumzuur. Het vermoeden is dat vooral supplementgebruikers rekening moeten houden met de vorm van foliumzuur die zij in supplementvorm innemen.
Foliumzuur kan mogelijk bij excessief gebruik tot toxiciteit leiden doordat synthetisch foliumzuur niet omgezet zou kunnen worden in tetra-hydrofolaat (THF). Een hoge inname van synthetisch foliumzuur wordt geassocieerd met een verhoogd risico op kanker, cardiovasculaire ziekten, diabetes, metabool syndroom, insulineresistentie, obesitas, autisme en aangeboren afwijkingen.1 Foliumzuur, ook wel vitamine B9 of B11 genoemd, is als co-enzym betrokken bij verscheidene biochemische processen, zoals de aanmaak van rode bloedcellen en nucleotiden, ontwikkeling van de hersenen en ruggenmerg bij de foetus en de eiwitstofwisseling. Foliumzuur is een previtamine, die pas na opname in de cel wordt omgezet en geactiveerd. Het enzym dihydrofolaatreductase (DHFR) is hierbij de snelheidsbepalende stap en de omzetting van foliumzuur in folaat gebeurt traag. Hierdoor kan ongemetaboliseerd foliumzuur (OMFZ) in de bloedbaan accumuleren. Dit kan reeds gebeuren bij een dagelijkse dosis van 200 mcg synthetisch foliumzuur. Accumulatie van ongemetaboliseerd foliumzuur kan onder andere leiden tot verstoring van de 1-koolstof cyclus. We gaan er verderop dieper op in.1-3
Het is de vraag of de risico’s gevonden voor hoog foliumzuurgebruik gelden voor beide vormen van deze vitamine, de natuurlijke versie: folaat, zoals 5-methyl-tetrahydrofolaat (5-MTHF), en de synthetische variant: foliumzuur (pteroylmonoglutaminezuur). Foliumzuur krijgen we binnen via suppletie en als voedingsadditief in bereide producten, zoals ontbijtgranen. In beide vormen is het een essentieel nutriënt dat we nodig hebben voor een optimale werking van het lichaam. Het verschil is dat de natuurlijke folaten, uit bijvoorbeeld spruiten, broccoli, (orgaan)vlees en eieren, niet enzymatisch hoeven te worden geactiveerd. De biologische beschikbaarheid van natuurlijke folaten is 20% lager in vergelijking met synthetisch foliumzuur. De meeste studies worden uitgevoerd met synthetisch foliumzuur omdat het stabieler is.4
Lees het gehele artikel vanaf pagina 44 in OrthoFyto 3/24.
Wilt u het gehele artikel als PDF bestand ontvangen? Bestel het dan hier voor € 3,50.
Bronvermelding:
1. Fardous AM, et al. Uncovering the hidden dangers and molecular mechanisms of excess folate. Nutrients 2023,15,4699.
2. Maruvada P. Knowledge gaps in understanding the metabolic and clinical effects of excess folates/folic acid: a summary, and perspectives, from an NIH workshop. Am J Clin Nutr 2020;112(5):1390-1403.
3. Chen J, et al. Folate and cancer: epidemiological perspective. In: Bailey LB, editor. Folate in health and disease. Boca Raton, FL: Taylor & Francis LLC; 2009. p. 205–34.
4. Winkels R, et al. Bioavailibility of food folate is 80% of that of folic acid. Am J Clin Nutr 2007;85:465-73.
5. EFSA panel. Scientific opinion on the tolerable upper intake level for folate. EFSA journal. 2023;21(11):e8353.
6. Voedingsaanbevelingen voor België: Vitaminen en sporenelementen. Juni 2015. Hoge Gezondheidsraad NR. 9164 & 9174.
7. Foliumzuur (Vitamine B11), via voedingscentrum.nl
8. Annibal A, et al. Regulation of the one carbon folate cycle as a shared metabolic signature of longevity. Nature communications 2021;12(1):3486.
9. Reynolds EH. Benefit and risks of folic acid to the nervous system. Journal of Neurology, Neurosurgery & Psychiatry 2002;72(5):567-571.
10. Wien TN, et al. Cancer risk with folic acid supplements: a systematic review and meta-analysis. BMJ open 2012;2(1):e000653.
11. Kok DE, et al. Intake and biomarkers of folate and folic acid as determinants of chemotherapy-induced toxicities in patients with colorectal cancer: a cohort study. The American Journal of Clinical Nutrition 2024;119(2):294-301.
12. Ménézo Y, et al. MTHFR (methylenetetrahydrofolate reductase: EC 1.5. 1.20) SNPs (single-nucleotide polymorphisms) and homocysteine in patients referred for investigation of fertility. Journal of assisted reproduction and genetics 2021;38(9):2383-2389.
13. Koseki K, et al. High-dose folic acid supplementation results in significant accumulation of unmetabolized homocysteine, leading to severe oxidative stress in Caenorhabditis elegans. Redox Biology 2020;37:101724.