Vlierbes veilig bij virale luchtweginfecties

13 Sep, 2021

Vlierbes (Sambucus nigra) wordt al eeuwenlang gebruikt ter preventie of behandeling van virale luchtweginfecties. Sinds het opkomen van het SARS-CoV-2-virus staan de bessen van de plant extra in de belangstelling vanwege hun antivirale werking. Tegelijkertijd ontstond er ook zorg dat vlierbes het immuunsysteem kon overstimuleren en zo een cytokinestorm zou kunnen uitlokken. Deze zorg lijkt ongegrond.

Wetenschappers voerden recent een systematische review en meta-analyse uit om de effectiviteit en veiligheid van het gebruik van vlierbespreparaten rondom luchtweginfecties te onderzoeken. Hieruit blijkt dat vlierbes de kans op het oplopen van een luchtweginfectie niet verkleint, maar wel de duur en ernst van een luchtweginfectie vermindert. In een studie werd het gebruik van vlierbes bij influenza vergeleken met het gebruik van oseltamivir (Tamiflu). Deelnemers die het vlierbespreparaat hadden gebruikt, hadden een lagere kans op complicaties en bijwerkingen dan de gebruikers van oseltamivir. De wetenschappers vonden geen bewijs voor betere klinische resultaten bij de inzet van vlierbes bij ontsteking (in het algemeen). Kortdurend gebruik zou echter wel ontstekingsmarkers kunnen verlagen. Ten aanzien van een mogelijke overstimulatie van het immuunsysteem of een cytokinestorm vonden de onderzoekers in een kleine klinische studie dat vlierbes (bijna) even effectief is als diclofenac in het verlagen van verschillende ontstekingsbevorderende cytokinen. Bij drie klinische studies namen deelnemers vlierbes waarna het bloed (ex vivo) geanalyseerd werd op cytokinen. Op basis van deze beschikbare studies concluderen de wetenschappers dat er geen bewijs is voor mogelijke overstimulatie van het immuunsysteem of het induceren van een cytokinestorm na gebruik van preparaten met vlierbessen. Momenteel lopen er nog zes klinische studies die hier verder uitsluitsel over moeten geven.

Bronvermelding:
Wieland LS, Piechotta V, Feinberg T, et al. Elderberry for prevention and treatment of viral respiratory illnesses: a systematic review. BMC Complement Med Ther. April 7, 2021;21(1):112.