Polycysteus-ovariumsyndroom (PCOS)

13 Aug, 2018

Door: Angélique De Beule

PCOS is een metabool syndroom dat gepaard gaat met de ontwikkeling van kleine cysten (polycysteus) in de eierstokken (ovarium). Dit bemoeilijkt de vorming van normale eicellen en geeft vaak aanleiding tot een onregelmatige menstruatiecyclus zonder eisprong (anovulatie). PCOS is dan ook een veelvoorkomende oorzaak van anovulatoire onvruchtbaarheid en treft wereldwijd zo’n zes tot tien procent van de vrouwen.¹

Anovulatie bij vrouwen met PCOS wordt veroorzaakt door een verstoorde verhouding tussen luteïniserend hormoon (LH) en follikelstimulerend hormoon (FSH). Bij insulinegerelateerde PCOS is de verhouding LH/FSH vaak groter dan 2. Wetenschappelijk onderzoek heeft uitgewezen dat een hoogcalorisch dieet gedurende 28 dagen een verhoogde LH-afgifte induceert. Met andere woorden dat toenemende LH-pulsaties in correlatie staan met opbouwende insulineresistentie. Dat verklaart meteen ook waarom vrouwen met PCOS een groter risico lopen op ontwikkeling van diabetes type 2 en obesitas.²

Oestrogeendominantie is een tweede verklaring voor het uitblijven van ovulatie bij vrouwen met PCOS. Een onevenredige daling van oestrogeen ten opzichte van progesteron kent symptomen zoals tussentijdse bloedingen, opgezwollen borsten, stemmingsschommelingen, slaapstoornissen en vormen van cysten in ovarium (PCOS) en/of baarmoeder (endometriose). Xeno-oestrogenen, aanwezig in onder andere plastic drinkflessen, cosmetica en anticonceptiepil, alsook een verstoorde oestrogeenafbraak in de lever spelen een belangrijke rol in de oestrogeen/progesteronbalans.³

Er zijn ook vrouwen die noch insulineresistentie, noch cystevorming hebben, maar toch de typische PCOS-symptomen vertonen. Een chronische stresssituatie ligt daaraan ten grondslag. Een verhoogde afgifte van DHEA en androsteendion in de bijnieren, leidt tot een verhoogde aanmaak van testosteron in de perifere weefsels. Onder invloed van het enzym 5-alfa-reductase wordt dihydrotestosteron gevormd, wat acné (gezicht, rug), haaruitval (alopecia areata) en sterke overbeharing op de ledematen tot gevolg kan hebben.⁴

PCOS verhelpen, vergt dan ook de nodige orthomoleculaire inzichten, waarbij de biochemische individualiteit van de vrouw bepalend is voor de manier van aanpak. Is er sprake van insulineresistentie, dan biedt myo-inositol (2000-4000 mg poeder per dag) mogelijk een oplossing. In combinatie met 200-400 mcg foliumzuur gedurende minimaal drie maanden ziet men een aanzienlijke verbetering van glucosetolerantie en vermindering van insulineafgifte. Ook voor vrouwen met PCOS die zwanger willen worden (natuurlijk of via IVF), is myo-inositol gunstig, daar het zowel de kwaliteit van als het aantal oöcyten verbetert.^5,6
Heeft de vrouwelijke patiënt/cliënt te kampen met acné en overbeharing dan kan zink, vitamine D3 en magnesium ingezet worden voor de modulatie van het enzym 5-alfa-reductase. Overtollig dihydrotestosteron kan afgebroken worden met behulp van mineralen zoals chroom, magnesium, jodium en de fytochemische stof lycopeen.³ Tot slot is er het duo diindolylmethaan (DIM) uit broccoli en s-adenosylmethione (SAMe) voor het wateroplosbaar maken en methyleren van oestrogeenmetabolieten. Daardoor kan de verhouding oestrogeen/progesteron hersteld worden.⁷

Aanvullend een kleine kanttekening bij het inzetten van Vitex agnus-castus of zwarte monnikspeper, in de tijd van Hippocrates al gebruikt bij premenstruele klachten. Klinische studies tonen aan dat het kruid via binding met dopaminereceptoren zorgt voor minder prolactine-aanmaak. Dit heeft een gunstig effect op eventuele pijnlijke borstzwelling.⁸ Verder bevat Vitex agnus opiaatachtige stoffen, die voor meer rust en een betere slaapkwaliteit kunnen zorgen. Ook bevordert het de progesteronproductie, waardoor het kruid qua werking perfect aansluit op het hierboven beschreven duo DIM en SAMe.⁸ Helaas slaat deze fytotherapie niet bij elke vrouw aan, daar Vitex agnus de hypofyse stimuleert meer luteïniserend hormoon (LH) aan te maken. Vrouwen met insulinegerelateerde PCOS hebben al een te hoog LH, waardoor het voor verergering van klachten kan zorgen.⁸

www.biok.center

1. Fatma Al-zaroug Elslimani,, Mona Elhasi en Maraia Farag Elmhdwi. The Relation between Hypothyroidism and Polycystic Ovary Syndrome. Pharm. Appl. Chem., 2, No. 3, 197-200 (2016). Received: 5 Jan. 2016, Revised: 12 Jun. 2016.
2. Magali van Leckwyck Weilin Kong Kathryn J. Burton Francesca Amati Nathalie Vionnet François P. Pralong. Decreasing Insulin Sensitivity in Women Induces Alterations in LH Pulsatility. The Journal of Clinical Endocrinology & Metabolism, Volume 101, Issue 8, 1 August 2016, Pages 3240–3249,
3. Angélique De Beule BIOK vzw - OrthoModule 5 Deel 1: Endocriene systeem: Epifyse – Schildklier – Gonaden (2018).
4. Lentjes, EGWM. Ned Tijdschr Klin Chem Labgeneesk 2006; 31: 28-33.
5. Costantino D, Minozzi G et al. Metabolic and hormonal effects of myo-inositol in women with polycystic ovary syndrome: a double-blind trial. Eur Rev Med Pharmacol Sci. 2009 Mar-Apr;13(2):105-10.
6. Rizzo P, Raffone E, Benedetto V. Effect of the treatment with myo-inositol plus folic acid plus melatonin in comparison with a treatment with myo-inositol plus folic acid on oocyte quality and pregnancy outcome in IVF cycles. A prospective, clinical trial. Eur Rev Med Pharmacol Sci. 2010 Jun;14(6):555-61.
7. Mark P. Thomas, B. Potter, V. The structural biology of oestrogen metabolism. The Journal of Steroid Biochemistry and Molecular Biology - Volume 137, September 2013, Pages 27-49.
8. Susan Arentz, Jason Anthony Abbott, Caroline Anne Smith, and Alan Bensoussan. Herbal medicine for the management of polycystic ovary syndrome (PCOS) and associated oligo/amenorrhoea and hyperandrogenism; a review of the laboratory evidence for effects with corroborative clinical findings. BMC Complement Altern Med. 2014; 14: 511.