Veilig gebruik van kruidenmiddelen tijdens de zwangerschap
13 Feb, 2025
Door Christella Pronk-Garard
Waar vroedvrouwen vroeger de voorhand hadden in kennis over het inzetten van plantengeneeskunde, tonen vrouwen tegenwoordig zelf steeds meer interesse in geneeskrachtige planten. Er is nu ook veel meer informatie over producten beschikbaar die zich specifiek op vrouwen richt. Echter, er bestaan veel taboes, onwetendheid en onzekerheid rondom het gebruik van planten tijdens de zwangerschap. Dit weerhoudt sommige therapeuten om zwangere vrouwen te behandelen. Welke planten zijn er beschikbaar die tijdens de zwangerschap effectief en veilig gebruikt kunnen worden? En hoe kan dit verantwoord worden gedaan?
Tijdens de zwangerschap bevindt het lichaam zich in een complexe fysiologische staat waarbij er in het lichaam allerlei veranderingen plaatsvinden. Daarnaast dient men rekening te houden met de aanwezigheid van een ontwikkelende foetus, met een eigen kinetiek en fysiologische huishouding. Het gebruik van (genees)middelen tijdens de zwangerschap is niet ongewoon. Al hebben verschillende onderzoeken aangetoond dat er een grote variatie is tussen verschillende landen wat betreft de frequentie van medicijngebruik tijdens de zwangerschap. Ook wordt erkend dat veel zwangerschappen ongepland zijn en dat sommige (genees)middelen op recept en zonder recept dikwijls worden gebruikt door vrouwen in de vruchtbare leeftijd, ondanks het feit dat de voordelen en risico's vaak onbekend of slecht gekarakteriseerd zijn.1
Kruidengebruik wijdverbreid
Tussen oktober 2011 en februari 2012 werd een multinationaal onderzoek uitgevoerd in Europa, Noord-Amerika en Australië naar het gebruik van kruidengeneesmiddelen tijdens de zwangerschap. Het doel was deze middelen te classificeren op veiligheid en de risicofactoren te onderzoeken. De steekproef bestond voornamelijk uit vrouwen uit West-Europa (n = 3201). Van de 3201 deelnemende vrouwen rapporteerde 29,3 procent (n = 2673) gebruik van kruidengeneesmiddelen, waarbij 126 specifieke middelen werden geïdentificeerd. Achtentwintig middelen werden als veilig geclassificeerd die door 47,4 procent van de vrouwen werden gebruikt, waaronder Zingiber officinale (gember) (56,7 procent), Vaccinium oxycoccus/macrocarpon (veenbes) (55,0 procent) en Mentha x piperita (pepermunt) (15,9 procent).2 Zestig middelen werden geclassificeerd als voorzichtig te gebruiken, waarvan 60 procent beperkt bewijs had voor veiligheid en 40 procent mogelijk schadelijk was. Veelgebruikte middelen in deze groep waren valeriaan (n = 388), framboos (n = 301) en hondsroos (n = 148).
Lees het gehele artikel vanaf pagina 32 in OrthoFyto 1/25.
Wilt u het gehele artikel als PDF bestand ontvangen? Bestel het dan hier voor € 3,50.
Bronvermelding:
1. European Medicines Agency. (2005, 14 november). Guideline on the exposure to medicinal products during pregnancy, need for post-authorisation data. European Commission. Geraadpleegd op 22 oktober 2024, van www.ema.europa.eu/en/documents/regulatory-procedural-guideline/guideline-exposure-medicinal-products-during-pregnancy-need-post-authorisation-data
2. Kennedy DA, Lupattelli A, Koren G & Nordeng H. Safety classification of herbal medicines used in pregnancy in a multinational study. BMC Complement Altern Med. 2016 Mar 15;16:102.
3. Bijwerkingencentrum Lareb. Diverse middelen bij misselijkheid tijdens de zwangerschap. Lareb. Geraadpleegd op 28 oktober 2024, van www.lareb.nl/mvm-kennis-pagina&pagina=1&zoekterm=GEMBER&zwangerschap=true&borstvoeding=true/Diverse-middelen-bij-misselijkheid-tijdens-de-zwangerschap
4. Cybele. Gember wortelstok, poeder IG-alcoholisch extract DER. Geraadpleegd op 28 oktober 2024, van www.cybele.be/indexlist.php?MasterId=424&Substance=GEMBER%20wortelstok,%20poeder%20IG-alcoholisch%20extract%20DER
5. Viljoen E, Visser J, Koen N & Musekiwa A. A systematic review and meta-analysis of the effect and safety of ginger in the treatment of pregnancy-associated nausea and vomiting. Nutr J. 2014 Mar 19:13:20.
6. Tiani KA, Arenaz CM, Spill MK, Foster MJ, Davis JS, et al. The Use of Ginger Bioactive Compounds in Pregnancy: An Evidence Scan and Umbrella Review of Existing Meta-Analyses. Adv Nutr. 2024 Nov;15(11):100308.
7. Socha MW, Flis W, Wartęga M, Szambelan M, Pietrus M & Kazdepka-Ziemińska A. Raspberry Leaves and Extracts-Molecular Mechanism of Action and Its Effectiveness on Human Cervical Ripening and the Induction of Labor. Nutrients. 2023 Jul 19;15(14):3206.
8. Cheang KI, Nguyen TT, Karjane NW & Salley KES. Raspberry Leaf and Hypoglycemia in Gestational Diabetes Mellitus. Obstet Gynecol. 2016 Dec;128(6):1421-1424.
9. Holst L, Wright D, Haavik S & Nordeng H. Safety and efficacy of herbal remedies in obstetrics-review and clinical implications. Midwifery. 2011 Feb;27(1):80-6.